گفت‌و‌گوی شایسته و کریمانه با والدین/ تلنگری مهم

وظیفه ۱۱ :  گفت‌و‌گوی شایسته و کریمانه با والدین

یکی از بخش‌های تکریم و بزرگداشت والدین، تکریم گفتاری آنها است. مصداق اصلی آن گفت‌و‌گوی شایسته و کریمانه است. به این معنا که فرزند باید هنگام سخن گفتن با والدین خویش منزلت و جایگاه ایشان را پاس بگذارد. امام صادق علیه السلام در تفسیر بخش پایانی آیه شریفه ۲۳ سوره اسراء فرمود: ... و اما قول خدا عز و جل: «اگر چنانچه یکى از آنها یا هر دو نزد تو به دوران پیرى رسیدند به آنها اف مگو و با آنها درشتى مکن» فرمود: یعنى اگر تو را به تنگ آوردند به آنها مگو اف و اگر تو را زدند با آنها درشتى مکن . سپس حضرت در تفسیر  ادامه آیه: «و به آنها با احترام سخن بگو» فرمودند: یعنى اگر تو را زدند به آنها بگو: خدا شما را بیامرزاد، این ‏است گفتار کریمانه و محترمانه[1].

نکته:

یک تلنگر بسیار مهمی در روایت آمده است که حتی اگر پدر و مادر پیر شما در بستر خود قضای حاجت کردند به آنها کوچک‌ترین اهانتی نکن[2].   مراد این است که حتی چهره‌ات را در هم نکش ، حتی سرت را به عنوان تأسف نجنبان ، فقط مثل یک عبدی گنه‌کار در برابر مولای خود خاشع و متواضع باش.

متاسفانه امروزه در این دنیای پر زرق و برق مادی معمولا افراد راحت طلب شده‌اند و تا کوچکترین زحمتی از ناحیه پدر و مادر پیر خود به آنها وارد می‌شود ، به سرعت یاد خانه سالمندان می‌افتند. این یک فاجعه روحی و روانی برای والدین است که فرزندان، در پیری و نیازمندی آنها را رها می‌کنند.

 

برای مطالعه بیشتر:

وظایف والدین 

وظایف فرزندان

وظایف زنان

وظایف مردان

 

مهمترین مصادیق احترام به والدین

وظیفه دهم: احترام والدین  را نگه داشتن

 آخرین مورد از موارد تکریم رفتاری، احترام به والدین است که  چند مورد از مصادیق آن را که در روایات آمده بررسی می‌کنیم:

۱- از مهمترین مصادیق احترام به پدر و مادر این است که هنگام ورود ایشان از جای خود برخیزد و احترام کند حتی اگر جایگاه اجتماعی بالایی داشته باشد.[1]

۲- هنگام راه رفتن جلوتر از آنها حرکت نکند[2].

 ۳- هنگامی که به همراه والدین به جایی وارد می‌شوند، فرزند نباید زودتر از ایشان بنشیند و در مجالس هم نباید جلوتر یا بالاتر از آنها بنشیند[3].

۴- فرزند نباید دستش را فراتر از دست آنها بلند کند، به اصطلاح روی دست ایشان بلند نشود. مثلا هنگام بخشیدن، چیزی بیشتر از آنچه والدین داده‌اند، ندهد چون موجب اهانت و تحقیر والدین می‌شود.[4]

نکته:

ادب و احترام فرزند نسبت و والدین جایگاه فرد را در آخرت بسیار نیکو می‌گرداند. امام صادق علیه السلام فرمودند: هنگامی که موسی بن عمران علیه السلام با پروردگار خود راز و نیاز می‌کرد، مردی را در سایه عرش خدا دید. عرض کرد: پروردگارا این کیست که در سایه عرش توست؟! فرمود: این کسی است که به پدر و مادر خود نیکی کرده و با آنها خوش رفتار بوده و سخن چینی نکرده است.[5]

 

برای مطالعه بیشتر:

وظایف والدین 

وظایف فرزندان

وظایف زنان

وظایف مردان

چگونه حُسن مصاحبت نسبت به والدین داشته باشیم؟

نهمین وظیفه فرزندان:  حُسن مصاحبت نسبت به والدین

با توجه به معانی دو کلمه حُسن و مصاحبت می‌توان نتیجه گرفت که حُسن مصاحبت یک زندگی و همراهی طولانی مدت با یک شخص است که همراه با مهربانی، فروتنی ، ترحم و گشاده رویی است و در مجموع موجب سرور و شادمانی می‌شود.[1]

حسن مصاحبت در رابطه با همه خویشان و نزدیکان لازم است اما درباره والدین از اهمیت بیشتری برخوردار است و به همین خاطر گاهی در متون روایی، اجر و پاداش آن بیشتر از جهاد در راه خدا نقل شده است. مردی از رسول خدا صل الله و علیه و آله پرسید: آیا من با شما بیعت کنم به هجرت از وطن و جهاد؟ حضرت فرمودند: آیا پدر یا مادر داری؟ گفت: بله هم پدر دارم هم مادر. حضرت فرمود: از خدا مزد می‌خواهی؟ گفت : آری. پیامبر صل الله و علیه و آله  فرمود: برگرد نزد پدر و مادر و با آنها حسن مصاحبت داشته باش[2].

نمونه‌هایی از حسن مصاحبت در روایات:

۱- امام صادق علیه السلام در پاسخ فردی که می‌گفت: پدر من پیر و فرتوت شده تا جایی که برای قضای حاجت او را بر دوش می‌کشم. فرمودند: اگر می‌توانی خودت به این کار بپردازی و به دیگران واگذار نکنی، حتما این کار را بکن و با دست خودت لقمه در دهان او بگذار که فردای قیامت سپر آتش دوزخ خواهد بود.[3]

۲- یکی دیگر از مصادیق حسن مصاحبت، گشاده رویی و نرم خویی و مدارا کردن با والدین است. گشاده رویی قطعا باعث شادی والدین خواهد شد و این خود سبب طولانی شدن عمر می‌شود. امام صادق علیه السلام می‌فرمایند: اگر دوست داری خدا عمرت را طولانی کند، والدین خود را شاد کن[4].

نکته:

گشاده رویی فرزند به هنگام خدمت به والدین  نشان دهنده اخلاص و کمال رضایت فرزند در خدمت به والدین است و این، رضایت قلبی و شادی درونی و احساس خوشبختی را به والدین هدیه می‌کند. در این هنگام است که یک دعای پدر و مادر زندگی فرزند را زیر و رو می‌کند و عاقبت او را بخیر می‌گرداند.

برای مطالعه بیشتر:

وظایف والدین 

وظایف فرزندان

وظایف زنان

وظایف مردان