یک فرصت طلایی برای آقایان

 

 

خدمت به همسر و کمک مرد در خانه، اثرات اخلاقی و روانشناختی برای خود مرد و همچنین تأثیر ویژه‌ای بر روی زن و فرزندان دارد که از روایت زیر اهمیت آن فهمیده می‌شود:

امیر المؤمنین (علیه السلام) فرمود: داخل شد بر ما رسول خدا (ص) در حالى که فاطمه نشسته بود کنار دیگ و من عدس در دیگ میریختم؛ فرمود آن سرور یا ابو الحسن عرض کردم: لبیک یا رسول اللَّه فرمود: بشنو از من آنچه میگویم و نمیگویم مگر از امر پروردگار خود :  

۱- مردى که یارى کند زن خود را در خانه  برای او به ازای هر موئى که در بدن اوست عبادت یک ساله نوشته می‌شود که روز آن به روزه باشد و شب آن به قیام؛ ...

 

۲- یا على هر که در خدمت عیال باشد در خانه و ننگ ندارد از آن، بنویسد نام او را خداى تعالى در دیوان شهیدان و بنویسد خدا از براى وى به ازای هر روزى و شبى ثواب هزار شهید و بنویسد از براى او بهر قدمى ثواب حجّ و عمره و بدهد او را به ازای هر رگى که در بدن اوست شهرى در بهشت،

 

۳-  یا على یک ساعت در خدمت خانه بهتر است از عبادت هزار ساله و هزار حج و هزار عمره و بهتر است از ... هزار گرسنه را سیر کردن و هزار برهنه را پوشیدن و هزار اسیر در راه خدا آزاد کردن و بهتر است او را از هزار دینار صدقه دادن بر درویشان و  ...

 

۴- یا على هر که ننگ ندارد از خدمت عیال داخل گرداند او را خدا در بهشت بدون حساب، یا على خدمت عیال کفاره گناهان کبیره است و فرو می‌نشاند غضب پروردگار را و مهر حور العین است و زیاد میگرداند حسنات و درجات را،

 

۵-  یا على خدمت نمیکند عیال را مگر صدیق یا شهید یا مردی که خواهد براى وی خدا خیر دنیا و آخرت را.^۱

 

کمک کردن مرد در کارهای خانه اگر چه از وظایف الزامی او نیست اما آنقدر در حفظ و حراست بنیان ارزشمند خانواده مهم است که پیامبر رحمت (صلّ الله علیه و آله) چنین پادش‌های  به ظاهر باورنکردنی برای آن وعده فرمودند. این کمک مرد به همسرش اگر بدون منت گذاشتن و با اخلاص باشد، علاوه بر اثرات تربیتی و اخلاقی بر خود مرد، اثرات تربیتی پایدار بر همسر و فرزندان دارد و در رسیدن به کمال و سعادت ابدی گامی مطمئن به حساب می‌آید.

 

 

---

۱- عَنْ عَلِیٍّ ع قَالَ: دَخَلَ عَلَیْنَا رَسُولُ اللَّهِ ص وَ فَاطِمَةُ جَالِسَةٌ عِنْدَ الْقِدْرِ وَ أَنَا أُنَقِّی الْعَدَسَ قَالَ یَا أَبَا الْحَسَنِ قُلْتُ لَبَّیْکَ یَا رَسُولَ اللَّهِ قَالَ اسْمَعْ مِنِّی وَ مَا أَقُولُ إِلَّا مَنْ أَمَرَ رَبِّی مَا مِنْ رَجُلٍ یُعِینُ امْرَأَتَهُ فِی بَیْتِهَا إِلَّا کَانَ لَهُ بِکُلِّ شَعْرَةٍ عَلَى بَدَنِهِ عِبَادَةُ سَنَةٍ صِیَامٍ نَهَارُهَا وَ قِیَامٍ … یَا عَلِیُّ لَا یَخْدُمُ الْعِیَالَ إِلَّا صِدِّیقٌ أَوْ شَهِیدٌ أَوْ رَجُلٌ یُرِیدُ اللَّهُ بِهِ خَیْرَ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ.جامع الأخبار(للشعیری) ؛ ص۱۰۲ و بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج‏۱۰۱، ص:۱۳۳  

 

بهترین صفات زنان و بدترین صفات مردان

 

حضرت علی علیه السلام می‌فرمایند:

نیکوترین خوى زنان زشت ترین خوى مردان است: به خود نازیدن و ترس، و بخل ورزیدن. پس چون زن به خویش نازد، رخصت ندهد که کسى بدو دست یازد، و چون بخل آرد، مال خود و مال شویش را نگاه دارد، و چون ترسان بود، از هر چه بدو روى آرد هراسان بود.

۱-  زن باید تکبّر داشته باشد، به خود بنازد و خود را بزرگ بداند . کرامت خود را حفظ کند و با اظهار محبّت مردان نامحرم به دام نیافتد. زنانی که خود را برای نامحرم آرایش می‌کنند و حجم بدن خود را به نمایش می‌گذارند ، تنها عزت و کرامت خود را دست کم گرفته‌اند و خود را در برابر چشمان دریده ، کوچک و خوار کرده‌اند.

۲-  بخل ورزیدن از سوی خانم خانه به معنای صرفه جویی و قناعت در مخارج خانه است چون مدیریت خیلی از هزینه‌های داخل خانه به عهده زن است. همه ما دیده‌ایم خانواده‌هایی که با اصرار خانم هر سال مبلمان و پرده و ... خانه خود را عوض می‌کنند، این جور هزینه‌ها اسراف است ، واقعا اسراف و تبذیر است.

۳-  ترسیدن زن یکی از نیکوترین صفات اوست، البته ترس از خلوت با نامحرم ، ترس از نگاه‌های آلوده به بدنش ، ترس از شیرین زبانی‌های مردان همکار یا هم‌کلاسی‌ و به طور خلاصه ترس از نزدیک شدن به پرتگاه‌های دریده شدن عفّت و حیا، نه ترس از سوسک و مارمولک و ...

خانواده یعنی ... !

نکته:

این سه صفت ترس، بخل و تکبّر برای مردان بدترین صفات است چون مرد ، مرد است و باید امید ، پناه و تکیه گاه همسرش باشد. مرد باید حفره‌های خالی وجود زن را پر کند و دست در دست هم به اوج خوشبختی برسند.

مطالب بیشتر:

وظایف والدین 

وظایف فرزندان

وظایف زنان

وظایف مردان

آقایون شنونده فعّالی باشید!

یکی از تفاوت‌های جنسیتی بین زن و مرد، تفاوت در مهارت‌های کلامی است. زنان در مقایسه با مردان از مهارت کلامی بالاتری برخوردارند، بنابراین، می‌طلبد مردان برای همسران‌شان؛ شنونده فعال باشند.

زمانی که مادر خانواده، مهارت کلامی‌اش را به‌نمایش می‌گذارد و پدر خانواده برای حرف‌های مادر ارزش قائل است، و با احترام و توجه به کلام همسر، گوش می‌دهد، این کار غیر از ارضای حس کلامی مادر با گوش شنوای پدر، احترام به شخصیت مادر تلقی می‌شود.

برای مطالعه بیشتر:

وظایف والدین 

وظایف فرزندان

وظایف زنان

وظایف مردان

 یک هشدار بسیار جدی:

 امروزه دیگر در خانواده‌ها، خبری از گپ‌وگفتگوهای قدیم نیست، چون ارتباط با ابزارها جای ارتباط با انسان‌ها را گرفته است. ارتباط با وسایل خانه؛ نظیر: کامپیوتر، تلویزیون، تلفن، گاز، یخچال، مبل، ظرف و ظروف و ..... به‌مراتب، بیشتر از ارتباط با اعضای خانه شده است.

در ارتباط انسانی هم ممکن است جسم‌ها به هم نزدیک شده باشد، اما دل‌ها با یکدیگر فاصله دارد، همدیگر را درک نمی‌کنند، مرزها در هم ریخته است، حرمت‌ها شکسته شده است. به خانه و کاشانه‌ بیشتر اهمیت داده می شود تا به آدم‌های درون خانه.

شرط پذیرش اعمال زنان و مردان چیست؟

رسول خدا صل الله علیه و آله فرمودند: ... هر کس که زنی دارد که او را اذیت می‌کند، خداوند هرگز نماز آن زن را قبول نمیکند و هیچ عمل نیکویی را از او نمی‌پذیرد تا اینکه مردش را کمک کند و او را راضی سازد، هر چند که تمام روزها روزه باشد و تمام شب‌ها به عبادت بپردازد و در راه خدا بنده آزاد کند و اموالش را انفاق کند با همه‌ی اینها باز هم اولین کسی است که وارد دوزخ می‌شود، سپس پیامبر صل الله علیه و آله فرمودند و همچنین مرد اگر همسرش را اذیت کند و به او ظلم کند، همه این وزر و وبال‌ها و عذاب‌ها برای او هم هست...^۱

نکته قابل توجه در این روایت این است که شرط پذیرش همه اعمال زن و مرد حتی نماز، اذیت نکردن و آزار ندادن همسر است، بنیان خانواده چه اهمیت شگرفی داد که حفظ و تقویت آن این چنین سفارش شده و از آسیب رساندن به آن این‌چنین بر حذر داشته شده است.

 

---

۱- قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص:... وَ مَنْ کَانَتْ لَهُ امْرَأَةٌ تُؤْذِیهِ‏ لَمْ یَقْبَلِ اللَّهُ صَلَاتَهَا وَ لَا حَسَنَةً مِنْ عَمَلِهَا حَتَّى تُعِینَهُ وَ تُرْضِیَهُ وَ إِنْ صَامَتِ الدَّهْرَ وَ قَامَتْ وَ أَعْتَقَتِ الرِّقَابَ وَ أَنْفَقَتِ الْأَمْوَالَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ وَ کَانَتْ أَوَّلَ مَنْ یَرِدُ النَّارَ ثُمَّ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص وَ عَلَى الرَّجُلِ مِثْلُ ذَلِکَ الْوِزْرِ وَ الْعَذَابِ إِذَا کَانَ لَهَا مُؤْذِیاً ظَالِماً.. بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج‏۷۳، ص: ۳۶۳

اهمیت بازی‌های عاشقانه در زندگی زناشویی

امام صادق(علیه السلام) می‌فرمایند: ... زمانی که یکی از شما به همسرش نزدیک می‌شود، باید بین آنها معاشقه و بازی‌های عاشقانه باشد، قطعاً این کار، أمر آنها را پاکیزه‌تر می‌کند^۱.

 طیب و پاکیزه شدن امر آنها دو جنبه می‌تواند داشته باشد:

  ۱- سلامت جسمی: اولین چیزی که از واژه طیب به ذهن می‌رسد فواید جسمانی است، زیان‌های عدم ارضای کامل زوجین بخصوص زن در کتب پزشکی اشاره شده و از این روایت هم استفاده می شود که برای کسب سلامتی جسمی و رضامندی پایدار در زندگی زناشویی، اصل آماده‌سازی و معاشقه قبل از نزدیکی را نباید فراموش کرد.

۲- سلامت روحی: از معنای واژه طیب، پاکیزگی روحی و معنوی هم به دست می‌آید. توجه ویژه به نیازهای جنسی زن،در اغلب موارد باعث ارضای کامل او خواهد شد و سلامتی روحی و اخلاقی او را تا حدود زیادی تضمین می‌کند. امروزه بحث طلاق‌های عاطفی شایع شده که دلیل اصلی آن نارضایتی‌های زناشویی است و باعث افزایش استرس‌ها و مشکلات روانی متعددی شده است، علاوه بر آن،مفاسد اخلاقی هم به دنبال دارد که هم سلامت روانی خانواده را به خطر می‌اندازد و هم سلامت روانی جامعه را دچار اختلال میکند.

 

---

۱- قَالَ الصَّادِقُ ع‏: ...فَإِذَا أَتَى أَحَدُکُمْ أَهْلَهُ فَلْیَکُنْ بَیْنَهُمَا مُدَاعَبَةٌ فَإِنَّهُ أَطْیَبُ لِلْأَمْرِ. وسائل الشیعة ؛ ج‏۲۰ ؛ ص۱۱۸

 

نیاز جنسی بانوان ؛ نیازی دوبعدی و مهم

سومین وظیفه مرد در بخش برآورده کردن نیازهای دوبعدی زن، برآورده کردن نیازهای جنسی همسر می‌باشد. تفاوت های جنسی میان زن و مرد سبب شده که در بیشتر موارد زنان به ارضای کامل دست نیابند  و این امر باعث بسیاری از مشکلات روحی و اخلاقی در خانواده میشود و راه حل آن پیروی از دستور نبیّ مکرّم اسلام است که توصیه میکنند که مرد از بستر خارج نشود تا اینکه نیازهای زن را برآورد.

رسول خدا (صلّ الله علیه و آله) روزی به افرادی که کنار ایشان نشسته بودند فرمودند: ناتوانی سه چیز است:... سومی آن در مورد زنان است وقتی یکی از شما به همسر خود نزدیک می‌شود و کام خود را می‌گیرد و ارضا می‌شود در حالی که هنوز آن زن کامش را نگرفته. فردی پرسید: ای رسول خدا چه باید کرد؟ ایشان فرمودند: مرد باید خودداری و درنگ کند تا از هر دو انزال شود^۱.

رسول مهربانی حضرت محمد (صلّ الله علیه و آله) می‌فرمایند: هرگاه یکی از شما با همسر خود نزدیکی می‌کند همانند پرنده نباشد که مکثی کوتاهی می‌کند و به سرعت دور می‌شود^۲.

 

این حدیث، علاوه بر اهمیت آماده‌سازی زن قبل از نزدیکی، ماندن و نوازش بعد از نزدیکی را هم توصیه می‌فرمایند. یعنی مرد باید بعد از کام گرفتن خود، به نیازهای همسر توجه کند و زود بستر را ترک نکند.

 

---

۱- قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص یَوْماً لِجُلَسَائِهِ‏ تَدْرُونَ مَا الْعَجْزُ قَالُوا اللَّهُ وَ رَسُولُهُ أَعْلَمُ فَقَالَ الْعَجْزُ ثَلَاثَةٌ ...وَ الثَّالِثَةُ أَمْرُ النِّسَاءِ یَدْنُو أَحَدُکُمْ مِنْ أَهْلِهِ فَیَقْضِی حَاجَتَهُ وَ هِیَ لَمْ تَقْضِ حَاجَتَهَا فَقَالَ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ عَمْرِو بْنِ الْعَاصِ فَکَیْفَ ذَلِکَ یَا رَسُولَ اللَّهِ قَالَ یَتَحَوَّشُ‏ وَ یَمْکُثُ حَتَّى یَأْتِیَ ذَلِکَ مِنْهُمَا جَمِیعا الکافی (ط - الإسلامیة) ؛ ج‏۲ ؛ ص۶۷۱

۲- قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص‏ إِذَا جَامَعَ أَحَدُکُمْ فَلَا یَأْتِیهِنَّ کَمَا یَأْتِی الطَّیْرُ لِیَمْکُثْ وَ لْیَلْبَثْ. وسائل الشیعة ؛ ج‏۲۰ ؛ ص۱۱۷

 

اذیت کردن همسر خط قرمز خانواده

دومین وظیفه مرد در بخش برآورده کردن نیازهای دو بعدی زن، آزار ندادن و کتک نزدن همسر است.پیامبر رحمت حضرت محمد (صل الله علیه و آله) می‌فرمایند: بدرستی که زن گوهری لذت بخش و شیرین است اگر مردی همسری اختیار کرد نباید این گوهر را ضایع کند.^۱

ضایع کردن هر چیزی به حسب صفات اساسی آن است، زن مانند گل است که ویژگی و رکن اساسی او، لطافت و زیبایی ظاهری است و آزار دادن واذیت او، ضایع کردن این گوهر است.

رسول خدا (صل الله علیه و آله) فرمودند: هر کس همسری اختیار می‌کند باید او را گرامی بدارد و اکرام کند^۲. انسانی را اکرام کردن یعنی نفعی به او رساندن بدون هیچ چشم‌داشت و تحقیر کردن و ناقص شمردن او^۳.

 از مصادیق آشکار اکرام همسر، آزار ندادن و اذیت نکردن اوست که نه تنها نفعی نمی‌رساند بلکه ضررهای جسمی و روحی جبران‌ناپذیری به او وارد می‌سازد.

رسول خدا (صل الله علیه و آله) می فرمایند: چگونه می‌شود یکی از شما همسر خود را بزند، سپس به معاشقه و معانقه با او بپردازد^۴.

روح لطیف زن که یک امر خدادای و حکیمانه و کاملا هدفمند است، برای استواری بنیان خانواده و تربیت نسل های کارآمد بسیار کاربردی است و حفظ آن برای شارع حکیم از مهمترین مسائل می‌باشد.

---

۱- قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص‏ إِنَّمَا الْمَرْأَةُ لُعْبَةٌ مَنِ اتَّخَذَهَا فَلَا یُضَیِّعْهَا. الکافی (ط - الإسلامیة)، ج‏۵، ص: ۵۱۰

۲- قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص:وَ مَنِ اتَّخَذَ زَوْجَةً فَلْیُکْرِمْهَا . مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل ؛ ج‏۱۴ ؛ ص۲۵۰

 

۳- با توجه به معنای اکرام و تکریم: الإِکْرَامُ و التَّکْرِیمُ: أن یوصل إلى الإنسان إکرام، أی: نفع لا یلحقه فیه غضاضة، أو أن یجعل ما یوصل إلیه شیئا کَرِیماً، أی: شریفا مفردات ألفاظ القرآن؛ ص: ۷۰۷،  

۴- قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص‏ أَ یَضْرِبُ أَحَدُکُمُ الْمَرْأَةَ ثُمَّ یَظَلُّ مُعَانِقَهَا. وسائل الشیعة ؛ ج‏۲۰؛ ص۱۶۷

 

مهمترین وظیفه مرد : آراستگی و پاکیزگی

بخش سوم از وظایف مردان، برآورده کردن نیازهای دو بعدی(جسمی-روحی) همسر است که اولین و مهمترین آن، آراستگی و پاکیزگی مرد می‌باشد.

در دین مبین اسلام بر نظافت و پاکیزگی سفارش زیادی شده، خصوصاً در مورد مردها در زندگی زناشویی،شاید به این خاطر باشد که معمولاً مردها نسبت به خانم‌ها توجه کمتری به آراستگی و زیبایی خود دارند،اما استحکام بنیان خانواده آنقدر مهم و حیاتی بوده که پیامبر گرامی اسلام (صل الله علیه و آله) علت زناکار شدن زنان یهودی در برهه‌ای از تاریخ را عدم توجه مردانشان به آراستگی ظاهری و پاکیزگی اعلام می‌کنند؛ حضرت محمد(صل الله علیه و آله)فرمودند: لباسهاى خود را تمیز کنید و موهاى خود را کم کنید، مسواک بزنید و آراسته و پاکیزه باشید زیرا یهودیان چنین نکردند و زنانشان زناکار شدند.^۱

 

برای مطالعه بیشتر:

وظایف والدین 

وظایف فرزندان

وظایف زنان

وظایف مردان

چهارمین وظیفه مرد: تشویق همسر به کارهای خوب و نهی از کارهای ناپسند

چهارمین وظیفه مرد در بخش برآورده کردن نیازهای روحی، تشویق همسر به کارهای خوب و نهی از کارهای ناپسند است . خداوند متعال در آیه ۶ سوره مبارکه تحریم فرموده: اى مؤمنان خود و خانواده‏ایتان را از آتشى حفظ کنید که هیزم آن مردم و سنگها هستند و فرشتگانى درشت‏خو و سخت‏‌رو بر آن گمارده‏‌اند که از خداوند در آنچه فرمانشان دهد سرپیچى نمی‌‏کنند و هر چه به ایشان فرمان داده می‌‏شود، انجام دهند.^۱

از امام صادق (علیه السلام) در مورد این آیه سوال شد که چگونه خانواده خود را از آتش حفظ کنیم، فرمودند: آنها را امر و نهی کنید، گفته شد ما امر و نهی می‌کنیم اما قبول نمی‌کنند و اثری ندارد، حضرت فرمود: زمانی که آنها را امر و نهی کردید وظیفه خود را انجام داده‌اید و دیگر چیزی بر عهده شما نیست.^۲

 

---

۱- یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا قُوا أَنْفُسَکُمْ وَ أَهْلِیکُمْ ناراً وَقُودُهَا النَّاسُ وَ الْحِجارَةُ عَلَیْها مَلائِکَةٌ غِلاظٌ شِدادٌ لا یَعْصُونَ اللَّهَ ما أَمَرَهُمْ وَ یَفْعَلُونَ ما یُؤْمَرُون.

۲- سُئِلَ الصَّادِقُ ع عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ- قُوا أَنْفُسَکُمْ وَ أَهْلِیکُمْ ناراً کَیْفَ نَقِیهِنَّ قَالَ تَأْمُرُونَهُنَّ وَ تَنْهَوْنَهُنَّ قِیلَ لَهُ إِنَّا نَأْمُرُهُنَّ وَ نَنْهَاهُنَّ فَلَا یَقْبَلْنَ قَالَ إِذَا أَمَرْتُمُوهُنَّ وَ نَهَیْتُمُوهُنَّ فَقَدْ قَضَیْتُمْ مَا عَلَیْکُم‏ .من لا یحضره الفقیه، ج‏۳، ص: ۴۴۳

 

سومین وظیفه مرد : بخشش خطای همسر

امام صادق (علیه السلام) در روایتی بعد از بیان حقوق مادی واجب میفرمایند: اگر زن اشتباهی مرتکب شد مرد او را ببخشد^۱.

این روحیه بخشش اگر در محیط خانواده نهادینه شود، بسیاری از مشکلات و اضطرابها و استرسهای ناشی از اختلافات ژنتیکی مرد و زن و اختلاف های تربیتی زن و مرد به راحتی و با کمک طرفین حل می‌شود.

امام صادق (علیه السلام) به عنوان الگو، پدر خویش را معرفی می نمایند و میفرمایند: پدر من همسری داشت که او را اذیت میکرد و ایشان همیشه او را می بخشیدند^۲.

این تعبیر نشان دهنده‌ی سیره عملی و همیشگی اهل بیت (علیهم السلام) در برخورد با همسرانشان است، و قرآن کریم در آیه ۲۱ سوره احزاب:(لَقَدْ کانَ لَکُمْ فِی رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ) پیامبر گرامی اسلام را به عنوان الگوی کامل به همه بشریت معرفی می‌کند.

برای مطالعه بیشتر:

وظایف والدین 

وظایف فرزندان

وظایف زنان

وظایف مردان