یک فرصت طلایی برای آقایان

 

 

خدمت به همسر و کمک مرد در خانه، اثرات اخلاقی و روانشناختی برای خود مرد و همچنین تأثیر ویژه‌ای بر روی زن و فرزندان دارد که از روایت زیر اهمیت آن فهمیده می‌شود:

امیر المؤمنین (علیه السلام) فرمود: داخل شد بر ما رسول خدا (ص) در حالى که فاطمه نشسته بود کنار دیگ و من عدس در دیگ میریختم؛ فرمود آن سرور یا ابو الحسن عرض کردم: لبیک یا رسول اللَّه فرمود: بشنو از من آنچه میگویم و نمیگویم مگر از امر پروردگار خود :  

۱- مردى که یارى کند زن خود را در خانه  برای او به ازای هر موئى که در بدن اوست عبادت یک ساله نوشته می‌شود که روز آن به روزه باشد و شب آن به قیام؛ ...

 

۲- یا على هر که در خدمت عیال باشد در خانه و ننگ ندارد از آن، بنویسد نام او را خداى تعالى در دیوان شهیدان و بنویسد خدا از براى وى به ازای هر روزى و شبى ثواب هزار شهید و بنویسد از براى او بهر قدمى ثواب حجّ و عمره و بدهد او را به ازای هر رگى که در بدن اوست شهرى در بهشت،

 

۳-  یا على یک ساعت در خدمت خانه بهتر است از عبادت هزار ساله و هزار حج و هزار عمره و بهتر است از ... هزار گرسنه را سیر کردن و هزار برهنه را پوشیدن و هزار اسیر در راه خدا آزاد کردن و بهتر است او را از هزار دینار صدقه دادن بر درویشان و  ...

 

۴- یا على هر که ننگ ندارد از خدمت عیال داخل گرداند او را خدا در بهشت بدون حساب، یا على خدمت عیال کفاره گناهان کبیره است و فرو می‌نشاند غضب پروردگار را و مهر حور العین است و زیاد میگرداند حسنات و درجات را،

 

۵-  یا على خدمت نمیکند عیال را مگر صدیق یا شهید یا مردی که خواهد براى وی خدا خیر دنیا و آخرت را.^۱

 

کمک کردن مرد در کارهای خانه اگر چه از وظایف الزامی او نیست اما آنقدر در حفظ و حراست بنیان ارزشمند خانواده مهم است که پیامبر رحمت (صلّ الله علیه و آله) چنین پادش‌های  به ظاهر باورنکردنی برای آن وعده فرمودند. این کمک مرد به همسرش اگر بدون منت گذاشتن و با اخلاص باشد، علاوه بر اثرات تربیتی و اخلاقی بر خود مرد، اثرات تربیتی پایدار بر همسر و فرزندان دارد و در رسیدن به کمال و سعادت ابدی گامی مطمئن به حساب می‌آید.

 

 

---

۱- عَنْ عَلِیٍّ ع قَالَ: دَخَلَ عَلَیْنَا رَسُولُ اللَّهِ ص وَ فَاطِمَةُ جَالِسَةٌ عِنْدَ الْقِدْرِ وَ أَنَا أُنَقِّی الْعَدَسَ قَالَ یَا أَبَا الْحَسَنِ قُلْتُ لَبَّیْکَ یَا رَسُولَ اللَّهِ قَالَ اسْمَعْ مِنِّی وَ مَا أَقُولُ إِلَّا مَنْ أَمَرَ رَبِّی مَا مِنْ رَجُلٍ یُعِینُ امْرَأَتَهُ فِی بَیْتِهَا إِلَّا کَانَ لَهُ بِکُلِّ شَعْرَةٍ عَلَى بَدَنِهِ عِبَادَةُ سَنَةٍ صِیَامٍ نَهَارُهَا وَ قِیَامٍ … یَا عَلِیُّ لَا یَخْدُمُ الْعِیَالَ إِلَّا صِدِّیقٌ أَوْ شَهِیدٌ أَوْ رَجُلٌ یُرِیدُ اللَّهُ بِهِ خَیْرَ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ.جامع الأخبار(للشعیری) ؛ ص۱۰۲ و بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج‏۱۰۱، ص:۱۳۳  

 

عشق ورزیدن به شوهر کلید گرما بخش خانواده

سومین وظیفه از وظایف بانوان : خانم باید به شوهر خود عشق بورزد.

زن در خانه، کانون محبت و گرما بخش وجود شوهر است و اظهارعشق کردن به مرد موجب آرامش و تقویت روحی و رفع خستگی او میشود و او را برای تلاش دوباره، نیرو و نشاط می‌بخشد.

رسول خدا ( صل الله علیه و آله) فرمودند: ای حولا از حقوق مرد بر عهده زن این است که ملازم و همراه خانه‌ی او باشد ، او را دوست بدارد، بدون منت به او محبت و مهربانی کند ، اندوه و سختی را از چهره او بزداید و به دنبال جلب رضایت و انجام خواسته‌های او باشد...پس اگر زن چنین باشد در روز قیامت با چهره‌ای درخشان و نورانی محشور می‌شود، اگر شوهرش در دنیا مرد مومن و صالحی بود در آخرت هم شوهرش است و اگر مومن نبود در آخرت به ازدواج مردی از شهدا در می‌آید...¹

این روایت به صراحت می‌فرماید که زن باید بدون تکبر و خودخواهی و بی منت، شوهرش را دوست بدارد و صادقانه به او محبت کند، در چنین حالتی قطعاً مرد مجذوب صداقت و محبت واقعی همسرش می‌شود و او هم به خانمش محبت می‌کند و صادقانه به او عشق می‌ورزد و چه زیبا می‌شود چنین خانواده‌ای...

 

 

ویژگی‌های اسباب‌بازی مناسب برای کودکان

یادگیری کودکان در دو سال اول زندگی، از طریق تجربه و کشف محیط اطراف خود است.
کودک از طریق سه ابزار مهم، (حس بینایی، شنوایی و ذهنی) به کسب تجربه و کشف محیط اطراف می‌پردازد، این درحالی است که، سلول‌های بینایی، شنوایی و ذهنی، هنوز بطور کامل، فعال نشده‌اند.
یکی از روش‌های فعال‌سازی حواس کودک، اسباب‌بازی است.

اسباب‌بازی کودکان باید حداقل، چهار ویژگی داشته باشد:

١ _ اسباب‌بازی باید رنگی و ملون باشد، تا رنگ های متنوع، سلول‌های بینایی را فعال سازد.
٢_ اسباب بازی باید صدادار و مُصوَّت باشد، تا سلول‌های شنوایی را تحریک و فعال نماید.
٣_ اسباب بازی باید متحرک باشد، تا ذهن و فکر را به جریان بیندازد.
۴_ اسباب‌بازی بازی باید أرزان قیمت باشد، تا کودک با خراب کردن آن توبیخ و ملامت نشود، و با باز و بستن، و شکستن آن، خلاقیت خود را به نمایش بگذارد.
یک جغقه رنگی، تقریباً همه ویژگی‌های یک اسباب‌بازی را دارد.

متأسفانه بسیاری از والدین، اسباب‌بازی گران‌قیمت را برای دل خودشان تهیه می‌کنند، نه فرزندشان، لذا معمولاً کودک باید آن را از پشت ویترین شیشه‌ای، ببیند مخصوصاً زمانی که کودک‌شان، با بچه‌های دیگر همبازی می‌شود، از ترس خراب شدن اسباب‌بازی، او را از چشم کودک و بچه‌ها، مخفی می‌نمایند، در حالی که، فرزند دلبندشان، آرزوی بازی با این اسباب‌بازیِ ماورایی را در حضور، دوستان خردسالش را دارد.

 

مطالعه بیشتر:

مشاور خانواده و تربیت فرزند 

خاطرات حجت الاسلام و المسلمین دکتر حسین جلالی

بهترین صفات زنان و بدترین صفات مردان

 

حضرت علی علیه السلام می‌فرمایند:

نیکوترین خوى زنان زشت ترین خوى مردان است: به خود نازیدن و ترس، و بخل ورزیدن. پس چون زن به خویش نازد، رخصت ندهد که کسى بدو دست یازد، و چون بخل آرد، مال خود و مال شویش را نگاه دارد، و چون ترسان بود، از هر چه بدو روى آرد هراسان بود.

۱-  زن باید تکبّر داشته باشد، به خود بنازد و خود را بزرگ بداند . کرامت خود را حفظ کند و با اظهار محبّت مردان نامحرم به دام نیافتد. زنانی که خود را برای نامحرم آرایش می‌کنند و حجم بدن خود را به نمایش می‌گذارند ، تنها عزت و کرامت خود را دست کم گرفته‌اند و خود را در برابر چشمان دریده ، کوچک و خوار کرده‌اند.

۲-  بخل ورزیدن از سوی خانم خانه به معنای صرفه جویی و قناعت در مخارج خانه است چون مدیریت خیلی از هزینه‌های داخل خانه به عهده زن است. همه ما دیده‌ایم خانواده‌هایی که با اصرار خانم هر سال مبلمان و پرده و ... خانه خود را عوض می‌کنند، این جور هزینه‌ها اسراف است ، واقعا اسراف و تبذیر است.

۳-  ترسیدن زن یکی از نیکوترین صفات اوست، البته ترس از خلوت با نامحرم ، ترس از نگاه‌های آلوده به بدنش ، ترس از شیرین زبانی‌های مردان همکار یا هم‌کلاسی‌ و به طور خلاصه ترس از نزدیک شدن به پرتگاه‌های دریده شدن عفّت و حیا، نه ترس از سوسک و مارمولک و ...

خانواده یعنی ... !

نکته:

این سه صفت ترس، بخل و تکبّر برای مردان بدترین صفات است چون مرد ، مرد است و باید امید ، پناه و تکیه گاه همسرش باشد. مرد باید حفره‌های خالی وجود زن را پر کند و دست در دست هم به اوج خوشبختی برسند.

مطالب بیشتر:

وظایف والدین 

وظایف فرزندان

وظایف زنان

وظایف مردان

فرزند کاری نکند که مردم به والدین او دشنام بدهند

وظیفه ۱۳: فرزند کاری نکند که مردم به والدین او ناسزا بگویند

یکی دیگر از موارد تکریم اجتماعی پدر و مادر این است که فرزند کاری نکند که مردم والدین او را دشنام دهند. رسول گرامی اسلام صل الله وعلیه وآله از جمله حقوق والدین را همین مورد معرفی می‌فرمایند[1].

پیامبر اکرم صل الله وعلیه وآله در جمعی، افرادی را لعن می‌کردند تا رسید به کسانی که پدر و مادر خود را لعن می‌کنند! مردی در میان جمع با تعجب پرسید: یا رسول الله صل الله وعلیه وآله مگر ممکن است کسی والدین خود را لعن نماید؟! حضرت فرمودند: آری ، کسی که پدران و مادران مردم را لعنت می‌کند و آنان پدر و مادرش را لعنت می‌کنند[2].

بنابراین هر فردی باید از کارهایی مثل آزار و ا‌ذیت دیگران که موجب می‌شود، مردم والدین او را دشنام دهند، به شدت پرهیز کند.

 نکته:

از جمله کارهایی که سبب می‌شود مردم والدین فرد را لعنت نکنند و از آنها به نیکی یاد کنند، این است که به هر عهد و پیمانی یا معامله‌ای که والدین در زمان حیات خود با دیگران داشته اند وفا کند و بدهی‌های آنها را بپردازد.

 

برای مطالعه بیشتر:

وظایف والدین 

وظایف فرزندان

وظایف زنان

وظایف مردان

 

گرامی داشتن دوستان پدر (تکریم اجتماعی)

 

وظیفه ۱۲ : گرامی داشتن دوستان پدر خود

در بخش تکریم والدین، سه نوع تکریم را اشاره کردیم، تکریم رفتاری و گفتاری در مطالب گذشته بیان شد. نوع آخر آن تکریم اجتماعی است، احترام و تکریم دوستان پدر یکی از موارد تکریم اجتماعی است.

بزرگی حق پدر بر فرزند آنقدر است که گرامیداشت دوستان پدر را نیز در بر می‌گیرد و فرزند باید حتی پس از مرگ پدر، با دوستان و برادران دینی او ارتباط داشته  و آنها را گرامی بدارد. پیامبر اکرم صل الله وعلیه وآله می‌فرمایند: ارتباط با دوست پدر از جمله نیکی‌ها و مصادیق برّ است[1]. در روایتی از امام رضا علیه السلام آمده است که ادامه دادن دوستی با دوستان والدین از مصادیق صله رحم با آنها بعد از مرگشان است[2]. 

برای مطالعه بیشتر:

وظایف والدین 

وظایف فرزندان

وظایف زنان

وظایف مردان

گفت‌و‌گوی شایسته و کریمانه با والدین/ تلنگری مهم

وظیفه ۱۱ :  گفت‌و‌گوی شایسته و کریمانه با والدین

یکی از بخش‌های تکریم و بزرگداشت والدین، تکریم گفتاری آنها است. مصداق اصلی آن گفت‌و‌گوی شایسته و کریمانه است. به این معنا که فرزند باید هنگام سخن گفتن با والدین خویش منزلت و جایگاه ایشان را پاس بگذارد. امام صادق علیه السلام در تفسیر بخش پایانی آیه شریفه ۲۳ سوره اسراء فرمود: ... و اما قول خدا عز و جل: «اگر چنانچه یکى از آنها یا هر دو نزد تو به دوران پیرى رسیدند به آنها اف مگو و با آنها درشتى مکن» فرمود: یعنى اگر تو را به تنگ آوردند به آنها مگو اف و اگر تو را زدند با آنها درشتى مکن . سپس حضرت در تفسیر  ادامه آیه: «و به آنها با احترام سخن بگو» فرمودند: یعنى اگر تو را زدند به آنها بگو: خدا شما را بیامرزاد، این ‏است گفتار کریمانه و محترمانه[1].

نکته:

یک تلنگر بسیار مهمی در روایت آمده است که حتی اگر پدر و مادر پیر شما در بستر خود قضای حاجت کردند به آنها کوچک‌ترین اهانتی نکن[2].   مراد این است که حتی چهره‌ات را در هم نکش ، حتی سرت را به عنوان تأسف نجنبان ، فقط مثل یک عبدی گنه‌کار در برابر مولای خود خاشع و متواضع باش.

متاسفانه امروزه در این دنیای پر زرق و برق مادی معمولا افراد راحت طلب شده‌اند و تا کوچکترین زحمتی از ناحیه پدر و مادر پیر خود به آنها وارد می‌شود ، به سرعت یاد خانه سالمندان می‌افتند. این یک فاجعه روحی و روانی برای والدین است که فرزندان، در پیری و نیازمندی آنها را رها می‌کنند.

 

برای مطالعه بیشتر:

وظایف والدین 

وظایف فرزندان

وظایف زنان

وظایف مردان

 

مهمترین مصادیق احترام به والدین

وظیفه دهم: احترام والدین  را نگه داشتن

 آخرین مورد از موارد تکریم رفتاری، احترام به والدین است که  چند مورد از مصادیق آن را که در روایات آمده بررسی می‌کنیم:

۱- از مهمترین مصادیق احترام به پدر و مادر این است که هنگام ورود ایشان از جای خود برخیزد و احترام کند حتی اگر جایگاه اجتماعی بالایی داشته باشد.[1]

۲- هنگام راه رفتن جلوتر از آنها حرکت نکند[2].

 ۳- هنگامی که به همراه والدین به جایی وارد می‌شوند، فرزند نباید زودتر از ایشان بنشیند و در مجالس هم نباید جلوتر یا بالاتر از آنها بنشیند[3].

۴- فرزند نباید دستش را فراتر از دست آنها بلند کند، به اصطلاح روی دست ایشان بلند نشود. مثلا هنگام بخشیدن، چیزی بیشتر از آنچه والدین داده‌اند، ندهد چون موجب اهانت و تحقیر والدین می‌شود.[4]

نکته:

ادب و احترام فرزند نسبت و والدین جایگاه فرد را در آخرت بسیار نیکو می‌گرداند. امام صادق علیه السلام فرمودند: هنگامی که موسی بن عمران علیه السلام با پروردگار خود راز و نیاز می‌کرد، مردی را در سایه عرش خدا دید. عرض کرد: پروردگارا این کیست که در سایه عرش توست؟! فرمود: این کسی است که به پدر و مادر خود نیکی کرده و با آنها خوش رفتار بوده و سخن چینی نکرده است.[5]

 

برای مطالعه بیشتر:

وظایف والدین 

وظایف فرزندان

وظایف زنان

وظایف مردان

چگونه حُسن مصاحبت نسبت به والدین داشته باشیم؟

نهمین وظیفه فرزندان:  حُسن مصاحبت نسبت به والدین

با توجه به معانی دو کلمه حُسن و مصاحبت می‌توان نتیجه گرفت که حُسن مصاحبت یک زندگی و همراهی طولانی مدت با یک شخص است که همراه با مهربانی، فروتنی ، ترحم و گشاده رویی است و در مجموع موجب سرور و شادمانی می‌شود.[1]

حسن مصاحبت در رابطه با همه خویشان و نزدیکان لازم است اما درباره والدین از اهمیت بیشتری برخوردار است و به همین خاطر گاهی در متون روایی، اجر و پاداش آن بیشتر از جهاد در راه خدا نقل شده است. مردی از رسول خدا صل الله و علیه و آله پرسید: آیا من با شما بیعت کنم به هجرت از وطن و جهاد؟ حضرت فرمودند: آیا پدر یا مادر داری؟ گفت: بله هم پدر دارم هم مادر. حضرت فرمود: از خدا مزد می‌خواهی؟ گفت : آری. پیامبر صل الله و علیه و آله  فرمود: برگرد نزد پدر و مادر و با آنها حسن مصاحبت داشته باش[2].

نمونه‌هایی از حسن مصاحبت در روایات:

۱- امام صادق علیه السلام در پاسخ فردی که می‌گفت: پدر من پیر و فرتوت شده تا جایی که برای قضای حاجت او را بر دوش می‌کشم. فرمودند: اگر می‌توانی خودت به این کار بپردازی و به دیگران واگذار نکنی، حتما این کار را بکن و با دست خودت لقمه در دهان او بگذار که فردای قیامت سپر آتش دوزخ خواهد بود.[3]

۲- یکی دیگر از مصادیق حسن مصاحبت، گشاده رویی و نرم خویی و مدارا کردن با والدین است. گشاده رویی قطعا باعث شادی والدین خواهد شد و این خود سبب طولانی شدن عمر می‌شود. امام صادق علیه السلام می‌فرمایند: اگر دوست داری خدا عمرت را طولانی کند، والدین خود را شاد کن[4].

نکته:

گشاده رویی فرزند به هنگام خدمت به والدین  نشان دهنده اخلاص و کمال رضایت فرزند در خدمت به والدین است و این، رضایت قلبی و شادی درونی و احساس خوشبختی را به والدین هدیه می‌کند. در این هنگام است که یک دعای پدر و مادر زندگی فرزند را زیر و رو می‌کند و عاقبت او را بخیر می‌گرداند.

برای مطالعه بیشتر:

وظایف والدین 

وظایف فرزندان

وظایف زنان

وظایف مردان

حریم خصوصی والدین را به رسمیت بشناسید

وظیفه ۸ :  به رسمیت شناختن حریم خصوصی والدین

یکی دیگر از وظایف فرزندان که تکریم رفتاری والدین شمرده می‌شود این است که فرزندان باید حریم خصوصی والدین را به رسمیت بشناسند. اجازه گرفتن به شیوه‌های شناخته شده برای ورود به جایی که دیگران حضور دارند از هنجارهای اخلاقی است که در دو صورت لازم است:

۱-  در ساعات خلوت پدر هیچ کس حق ندارد بدون اجازه خلوت او را برهم بزند، حتی کودکان  و همسر . چون خداوند در آیه کریمه ۵۸ سوره نور می‌فرماید: اى کسانى که ایمان آورده‏اید (بدانید که) بندگان ملکى شما و اطفال شما که هنوز به وقت احتلام و زمان بلوغ نرسیده‏اند باید (شبانه روزى) سه مرتبه از شما اجازه ورود بخواهند: یک بار پیش از نماز صبح و دیگر هنگام ظهر که جامه‏ها را از تن برمى‏گیرید و دیگر پس از نماز خفتن، که این سه وقت هنگام عورت و خلوت شماست (اکثر برهنه یا در لباس کوتاهید) ... .

۲- هنگامی است که زن و شوهر در جایی خلوت کرده باشند حتما برای ورود باید اجازه گرفته شود که دلیل آن روشن است.

نکته۱:

با توجه به آیه شریفه که بیان شد کودکان نابالغ تنها در سه وقت(۱- پیش از نماز صبح ۲- هنگام ظهر ۳- پس از نماز عشاء) موظف به اجازه گرفتن هستند. به دو دلیل:

۱- چون زندگی آنها با زندگی والدین چنان آمیخته است که اگر بخواهند در همه حال اجازه بگیرند خیلی مشکل خواهد بود.

۲- کودک نابالغ هنوز قوای جنسی  او به طور کامل بیدار نشده است.

نکته۲:

خداوند در آیه ۵۹ سوره نور بلافاصله این نکته را تذکر می‌دهد که اجازه گرفتن نوجوانان بالغ همواره واجب است و باید در همه حال هنگام ورود به اتاق و محل استراحت پدر و مادر  اجازه بگیرند.

برای مطالعه بیشتر:

وظایف والدین 

وظایف فرزندان

وظایف زنان

وظایف مردان