دومین وظیفه مرد : صبر بر آزارهای همسر

بخش دوم از وظایف مرد، برآورده کردن نیازهای روحی زن است، اولین مورد از بخش دوم و مهمترین آن خوش اخلاقی مرد است که در مطلب قبلی وبلاگ آورده شد و اما دومین مورد صبر مرد در برابر آزارهای همسرش است.

تداوم زندگی مشترک تنها با چشم پوشی و مدارا ممکن خواهد بود از همین رو وقتی حضرت ابراهیم از تند خویی همسرش ساره به خداوند شکایت کرد خداوند با او فرمان داد با او مدارا کن و شکیبا باش. [1]

این دستور خداوند نشانگر اثرات بسیار قوی  کنار آمدن و سازگاری با اخلاق همسر است که  بسیاری از تلخی ها را جبران می‌‌کند و آرامش روحی و معنوی به مرد می‌دهد. مقام معظم رهبری (مد ظله العالی)به جوانان و همسران توصیه ای کوتاه دارند و آن یک جمله است : بروید با هم بسازید.

 

برای مطالعه بیشتر:

وظایف والدین 

وظایف فرزندان

وظایف زنان

وظایف مردان

اولین وظیفه مرد: خوش اخلاقی

پیامبر گرامی اسلام(صل الله علیه و آله) در وصیت خود به امیرالمومنین (علیه السلام) فرمودند:اگر چهار چیز در فردی باشد اسلامش کامل می‌شود راستگویی ؛ شکرگزاری؛ حیا و خوش اخلاقی .[1]

 

یکی از بارزترین مصادیق حسن خلق، خوش اخلاقی با همسر و فرزندان است که عیار مرد را به خوبی میسنجد و او را در راه رسیدن به کمال واقعی کمک میکند.

امیرالمومنین (علیه الصلاه و السلام)در بیان حقوق زن در خانواده میفرمایند: بدان که خداوند زن را مایه آرامش و انس مرد قرار داده و حقیقتاً زن نعمتی از جانب خداست پس او را اکرام کن و با او خوش برخورد و مهربان باش هر چند که حق تو(مرد) بر عهده زن سنگین تر و واجب تر است با این حال با او با رحمت و مهربانی رفتار کن چون به منزله اسیری در دستان توست و خوراک و پوشاک او را تامین کن و اگر خطایی مرتکب شد او را ببخش.[2]

برای مطالعه بیشتر:

وظایف والدین 

وظایف فرزندان

وظایف زنان

وظایف مردان

فشرده وظایف مرد در خانواده

مردی که در جایگاه شوهری قرار میگیرد باید وظایف گوناگونی را به عهده بگیرد که بعضی از آنها الزامی و واجب هستند وبعضی غیر الزامی . البته آنچه درباره یک خانواده موفق و مطلوب مورد توجه است رعایت کردن همه وظایف الزامی و غیرالزامی می باشد در ادامه وظایف مرد را بطور خلاصه مطرح میکنیم:

۱-  برآورده کردن نیاز های جسمی و مادی زن:

شوهر باید نیاز های اولیه و مادی همسر خود را فراهم کند و این نیازمندی ها در متون اسلامی به عنوان نفقه از آن یاد میشود.

    نفقه دادن از واجبات و حقوق اولیه است که مرد باید در حد نیاز های متعارف زن آن را تامین کند در فرمایشی از امام صادق علیه السلام به تأمین خوراک و پوشاک مناسب اشاره شده است.[1]

در فرمایش دیگری از امام صادق علیه السلام اشاره شده که اگر مردی خوراک وپوشاک مناسب با شان اجتماعی زن را فراهم نکند حاکم شرع میتواند در صورت تمایل زن، طلاق او را از مرد بگیرد.[2]

 

علاوه بر این نیازهای اولیه ؛مرد باید آنچه در محیط جامعه و اجتماع محل زندگی مورد استفاده عامه مردم است در حد مناسبی برای خانواده خود فراهم کند مثلا در روایتی از امام صادق ع آمده: ...لا تکون فاکهة عامة إلّا أطعم عیاله منها امام صادق «ع»: ... مرد باید از هر میوه عمومى براى خانواده خود بخرد. از این کلام حضرت استفاده میشود که بر طرف کردن نیاز زن در حد بخور و نمیر کافی نیست بلکه باید اقتضا‌ءات جامعه محل زندگی در نظر گرفته شود و مناسب با آن رفتار کرد.

 

 

۲- برآورده کردن نیازهای روحی و معنوی زن:

شوهر باید علاوه بر حقوق مادی یکسری حقوق معنوی را هم رعایت کند که هر گونه خللی در آنها بنیان خانواده را سست خواهد کرد اگر چه رعایت حقوق مادی مورد تایید و تاکید اسلام است و در سیره پیشوایان دین نیز با دقت به آن توجه شده اما اساس خانواده بر حفظ حقوق معنوی استوار است.

 

---

 ۱- سَأَلَ إِسْحَاقُ بْنُ عَمَّارٍ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع‏ عَنْ حَقِّ الْمَرْأَةِ عَلَى زَوْجِهَا قَالَ یُشْبِعُ بَطْنَهَا وَ یَکْسُو جُثَّتَهَا وَ إِنْ جَهِلَتْ غَفَرَ لَهَا. من لا یحضره الفقیه، ج‏۳، ص: ۴۴۱ ؛حدیث ۴۵۲۶

۲- رَوَى عَاصِمُ بْنُ حُمَیْدٍ عَنْ أَبِی بَصِیرٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا جَعْفَرٍ ع یَقُولُ‏ مَنْ کَانَتْ عِنْدَهُ امْرَأَةٌ فَلَمْ یَکْسُهَا مَا یُوَارِی عَوْرَتَهَا وَ یُطْعِمْهَا مَا یُقِیمُ صُلْبَهَا کَانَ حَقّاً عَلَى الْإِمَامِ أَنْ یُفَرِّقَ بَیْنَهُمَا.   من لا یحضره الفقیه، ج‏۳، ص: ۴۴۱ ؛ حدیث۴۵۲۹

تربیت رفتاری بهتر است یا گفتاری؟

یک از ویژگی‌های خانواده سالم و پایدار، این است که تربیت در محیط خانواده بیشتر رفتاری باشد تا گفتاری، علی‌رغم این‌که بر ارتباط کلامی و گپ‌و‌گفتگو در خانه و خانواده، تأکید می‌شود. اما تربیت گفتاری ، در خانواده سفارش نمی شود. برای این‌که بچه‌ها مخصوصا در سنین کودکی، بیشترین اطلاعات را از طریق چشم دریافت می‌کنند تا از طریق گوش. ۸۵ درصد اطلاعات دریافتی فرزندان از طریق چشم است و تقریبا ۱۵ درصد اطلاعات و یادگیری‌ها از طریق گوش صورت می گیرد.^۱

یادگیری در اعضای خانواده، بیشتر یادگیری مشاهده‌ای است. در خانواده، بزرگترها بیشتر در کانون دید، کوچکترها هستند، و کودکان دائما در حال تصویربرداری از رفتار بزرگسالان هستند. لذا برای اصلاح رفتار فرزندان، باید ابتدا رفتار خود را اصلاح کنیم، هر مصلحی، می‌تواند اصلاح‌گر هم باشد، چنان‌که تا انسان پاک نشود، پاک‌کننده نخواهد شد.

امام صادق علیه السلام می‌فرماید:مردم را به‌غیر زبان به حق دعوت کنید، تا این‌که پرهیزکاری، تلاش و کوشش، نماز و کارهای خوب را ببینند زیرا دیدن رفتارها ایجاد انگیزه می‌کند نه گفتارها.^۲

 دعوت باید عملی و رفتاری باشد، در این روایت بر رفتار تأکید شده است تا مورد مشاهده قرار بگیرد. مشاهده رفتار برانگیزاننده و دعوت کننده است بر خلاف گفتار، که بازدارندگی در رفتار ایجاد می‌کند. علت این امر هم مشخص است، چون تربیت رفتاری، تربیتی غیر مستقیم است، که تربیتی ماندگار، آگاهانه، داوطلبانه و بدون فشار، بدون تحمیل و بدون تحقیر خواهد بود. بر خلاف تربیت گفتاری که تربیتی مستقیم است که تحمیلی و ناپایدار است و با فشار ذهنی همراه است.

 

---

۱-  منبع برای مطالعه بیشتر کتاب روانشناسی تربیتی؛ پروین کدیور؛فصل ۶

۲-  کُونُوا دُعَاةً لِلنَّاسِ‏ بِغَیْرِ أَلْسِنَتِکُمْ‏ لِیَرَوْا مِنْکُمُ الْوَرَعَ وَ الِاجْتِهَادَ وَ الصَّلَاةَ وَ الْخَیْرَ فَإِنَّ ذَلِکَ دَاعِیَةٌ. کافی ؛ ج‏۲ ؛ ص۷۸.

 

اولین گام در موفقیت نظام خانواده

خانواده موفق یعنى تپیدن یک قلب در سینه همه اعضاى آن، یعنى روحى مشترک در چندین کالبد که باعث مى شود همگام و همراه یکدیگر به سمت کمال ره بپیمایند. در این خانواده، وحدت، هماهنگى و انسجام اهمیت بسیار دارد، تفرقه جایى ندارد و کار ها با شور و مشورت سرانجام مى گیرند.

 براى داشتن یک کانون گرم و موفق باید قدم اول را درست برداریم و آن انتخاب همسر با ملاک هاى اسلامى است که مهم ترین آنها، ایمان و باورهاى صحیح، حسن خلق، تقوا و سلامت جسمى و روانى است. در این صورت است که مى توان به داشتن خانواده اى موفق امیدوار بود.^۱

---

۱- برای مطالعه بیشتر مراجعه شود به کتاب خانواده موفق ؛ جمعی از نویسندگان؛ نشر سازمان ملی جوانان