قناعت راهکار چهارم برای کارآمدی و موفقّیت خانواده

راهکار چهارم برای افزایش کارآمدی نظام خانواده: قناعت

در عصر حاضر، وسایل رفاهی گسترش زیادی پیدا کرده و زمینه استفاده از امکانات جدید و تجملی بسیار گسترده شده است. این امر باعث شده در محیط خانواده‌ها نیز تفاوت‌های بسیاری در امکانات زندگی مشاهده ‌شود. از سوی دیگر، امکان زندگی مادی بهتر برای همگان میسور نیست و در این رقابت ناسالم بسیاری عقب می‌مانند در نتیجه این اختلاف درآمدها و تفاوت در امکانات زندگی مادی، ممکن است زمینه‌ای برای بروز نارضایتی و تعارضات و مشکلات زیادی در خانواده شود. تعالیم اسلام برای پیشگیری و کاهش این اختلافات، افراد را به قناعت و دوری از تجمل توصیه می‌کند.

امیرالمومنین علیه السلام فرمودند: آدمى را قناعت براى دولتمندى، و خوش خلقى براى فراوانى نعمت‏ها کافى است.واز امام علیه السلام سؤال شد تفسیر آیه، «فَلَنُحْیِیَنَّهُ حَیاةً طَیِّبَةً»(نحل،۹۷) چیست؟ فرمود: آن زندگى با قناعت است‏[1].

 مفسران در مورد «حَیات طَیّبه» (زندگى پاکیزه) که در این آیه مطرح شده است دیدگاه‏هاى متفاوتى دارند؛ از جمله روزى حلال، عبادت همراه با روزى حلال یا توفیق بر اطاعت فرمان خدا. در احادیث نیز حیات طیّبه را قناعت و رضایت به نصیب الهى معرفى کرده ‏اند.^[2]

نکته:

زندگی پاکیزه، زندگی همراه با قناعت است ، در واقع حیات طیّبه زندگی همراه با رضایت به هر چه که خدا داده است یا نداده است یا حتی داده و بعدا گرفته است.

 

نکاتی جالب در بحث قناعت:

اهمیت قناعت و اثرات آن در خانواده

اهمیت قناعت و مضرات حرص و طمع

چگونه در خانواده قناعت را نهادینه کنیم؟

خوش‌بینی راهکار سوم برای کارآمدی نظام خانواده

راهکار سوم : خوش بینی

راهکار سوم برای کارآمدی و موفقیت اعضای خانواده خوش‌بینی نسبت به یکدیگر است. خوش‌بینی و گمان نیکو نسبت به یکدیگر ، نسبت به حوادث و مسائل زندگی و نسبت به خداوند در سلامت خانواده نقش مهمی دارد. در زندگی خانوادگی خوش‌بینی در پیشگیری و حل بسیاری از مشکلات موثر است.

برای پدیدآیی حالت خوش‌بینی، زن و شوهر باید در ابتدای زندگی نهایت تلاش خود را برای شناخت یکدیگر مصروف نمایند وموازین اخلاقی را در همه رفتارها رعایت کنند. اعضای خانواده با رعایت این شرایط و در سایه اعتماد متقابل میتوانند در جهت دوری از بدگمانی و ایجاد خوش‌بینی در یکدیگر تلاش کنند.

خوش‌بینی مو‌ثر در موفقیت و کارآیی خانواده را در سه بعد می‌توان بررسی کرد:

۱- خوش‌بینی نسبت به برادران دینی(اعضای خانواده):

در متون دینی بر خوش‌بینی نسبت به برادران دینی وتفسیر و تعبیر رفتار آنها به بهترین وجه تأکید و به صراحت از افراد خواسته شده از بدگمانی دوری کنند.

یعنى هر گفتار و کردارى که از برادرت صادر شود آن را حمل بر وجه احسن کن گرچه به ظاهر خوب نباشد و از آن بازرسى مکن تا دلیلى قطعى و مانع تأویل به دستِ تو آید زیرا گمان بسا خطا باشد و وارسى هم غدقن است چنانچه خدا فرموده است: «به راستى بعضى گمان‏ها گناه است» و سپس فرمود: «وارسى نکنید»[1].

این جمله در نهج البلاغه از حضرت امیر المومنین علیه السلام نقل شده است و حاصلش این است که: هر گاه کلمه‏اى که دو توجیه دارد از برادر دینی‌ات صادر شود بر تو لازم است که آن را به خوبى تفسیر کنى گرچه معنى مجازى باشد یا به کنایه و توریه بر آن دلالت کند و قرینه هم نباشد خصوص اگر خودش مدعى شود که همان‏ معنای خوب را قصد کرده است.

 در حدیثى از پیغمبر گرامى اسلام صل الله علیه و آله مى‏خوانیم:

 سه چیز است که وجود آن در مؤمن پسندیده نیست، و راه فرار دارد، از جمله سوء ظن است که راه فرارش این است که به آن جامه عمل نپوشاند[2].

فضای روانشناختی خانواده باید به گونه‌ای باشد که افراد، بیشتر به جنبه‌های مثبت یکدیگر توجه کرده و نکات منفی را بیش از حد بزرگ‌نمایی  نکنند تا اینکه اعتماد متقابل تقویت شود و زمینه‌ خوش‌بینی افراد به هم فراهم شود.

 

ابعاد دیگر خوش بینی:

بعد دوم از خوش بینی و تأثیر آن در افزایش کارآمدی خانواده

خوش‌بین بودن به خداوند و تأثیر آن در افزایش کارآمدی خانواده

صداقت بین اعضای خانواده دومین راهکار کارآمدی خانواده

دومین راهکار برای موفقیت و کارآمدی خانواده :صداقت بین اعضای خانواده

اولین توصیه ما ارتباط محور بودن خانواده در دو بعد کلامی و غیر کلامی(زبان بدن) بود که گفته شد و اما دومین توصیه صداقت بین اعضای خانواده است.

صداقت از عوامل موثر دربهبود روابط خانوادگی است که زمینه اعتماد به یکدیگر و برقراری رابطه را فراهم می‌کند. صداقت در تحلیل روانشناختی به گفتار و رفتاری اطلاق می‌شود که فرد انگیزه و قصدی مغایر با مفاد گفتار ورفتارش نداشته باشد.

هنگامی که فرد در ارتباط کلامی یا بدنی صداقت نداشته باشد، ارتباطی متعارض و ناهمگون شکل می‌گیرد در نتیجه در رابطه‌های بعدی، فرد اعتماد کافی به شخص دروغ‌گو ندارد و ممکن است از انگیزه او غفلت کند یا به رفتار نامناسب در برابر او دست بزند.

عدم صداقت در روابط زن و شوهری، فضای خانواده را به بی‌اعتمادی وبدبینی و استرس می‌کشاند و زمینه اختلافات متعددی را فراهم می‌کند. اولیای دین علیهم السلام به دلیل تأثیر دروغگویی در تخریب اعتماد در روابط بین فردی ، بر صداقت و دوری از دروغ بسیار تأکید دارند.

امام باقر علیه السلام فرمودند: قطعاً دروغ‌گویی، از بین برنده و خراب کننده ایمان است[1].

 

به فرموده امیرالمومنین علیه السلام کسی که میخواهد مزه لذت بخش ایمان واقعی به خدا را بچشد باید دروغ را چه به شوخی و چه جدی، ترک کند[2]  

 

به فرموده پیامبر اسلام صل الله علیه و آله سرشت و طبیعت مومن ممکن است بر هر خصلتی استوار باشد به جز دروغ‌گویی و خیانت[3].

 

نکات کاربردی این بخش:

 

نگاه مهربانانه یکی از مهمترین بخش‌های ارتباط غیرکلامی(زبان بدن)

اثرات نگاه محبت‌آمیز والدین به فرزندان و شاد کردن آنها

فروتنی و تواضع یکی دیگر از مهمترین بخش‌های ارتباط غیرکلامی(زبان بدن)

راهکارهای عملی برای افزایش مهارت ارتباطی اعضای خانواده

در محیط خانواده چه زمانی سکوت بهتر است چه زمانی سخن گفتن؟!

 

 

نکاتی مهم درباره عواقب سنگین سقط جنین

نکاتی مهم درباره عواقب سنگین سقط جنین

باید دانست که: آنچه در گناه و دیه و کفّاره سقطِ جنین مؤثّر است، همان از بین بردن جنین است در شکم مادر؛ به هر وسیله و به هر کیفیّتى که باشد تفاوتى ندارد. خواه در اثر برداشتن چیز سنگین باشد، و خواه به واسطه خوردن دارو؛ خواه به واسطه استعمال بعضى از موادّ، و خواه به واسطه خوردن بعضى از غذاهاى حلال زیاده از حدّ متعارف که منجرّ به سقط    طفل گردد. مثلًا گویند :خوردن زعفران بیش از حدّ متعارف در ابتداى حمل موجب سقط جنین مى‌شود. 

خواه به وسیله عمل جرّاحى باشد، و خواه به وسیله انواع استنشاق بعضى از گازها، و یا عبور بعضى از اقسام أشعّه‌ها که در پزشکی بکار می‌رود. در هر حال سقط جنین قتل است و گناه کبیره، و از اعظم محرّمات الهیّ.

به عواقب سنگین سقط جنین توجه فرمایید:

صورت اول:

اگر در طفل جان دمیده شده بود و پزشک جنایتکار زن بود، حاکم شرع در صورت تقاضاى حقّ قصاص از ولىّ طفل مقتول، او را اعدام می‌کند؛ خواه طفل معصومِ بی‌گناه پسر باشد خواه دختر.

صورت دوم:

 اگر پزشک متصدّى این عمل منکر و زشت مرد بود، حاکم شرع در صورت تقاضاى حقّ قصاص از ولىّ طفل مقتول، در صورتیکه او پسر باشد، او را اعدام مى‌کند؛ و در صورتیکه دختر باشد نیز او را اعدام مى‌کند ولى وارثان طفل مقتول باید نصف دیه کامل یعنى پانصد دینار شرعى مسکوک را به وارثان پزشک بپردازند.

صورت سوم:

 در صورت عدم تقاضاى ولىّ طفل مقتول، حاکم شرع در صورت ثبوت جنایت در نزد وى باید او را تعزیر کند؛ و بطوریکه خود صلاح بداند با حبس و تأدیب و شلّاق، جلوى این امر قبیح و ناروا را بگیرد[1].

برای مطالعه بیشتر:

وظایف والدین 

وظایف فرزندان

وظایف زنان

وظایف مردان

پاسخ به شبهه: ایران گنجایش این جمعیت را ندارد!

پاسخ به شبهه: ایران گنجایش این جمعیت را ندارد!

می‌گویند: زمین گنجایش این همه افراد را ندارد. اگر سیل نوزاد رو به جلو برود زمین از نوزاد پر مى‌شود!

خداوند در قرآن، گنجایش زمین را براى زندگان، و دفن مردگان، تضمین فرموده است. شما دلتان براى خدا می‌سوزد، و می‌خواهید زمینش سنگین نشود و در حمل و در برگیرى مردگان و زندگان جا براى آن تنگ نگردد!

خداوند در آیه ۲۵و۲۶ سوره مرسلات می‌فرماید:(  أَلَمْ نَجْعَلِ الأرْضَ کِفَاتًا* أَحْیَاءً وَ أَمْوتًا) ؛

«آیا ما به زمین گنجایش فراگیرى، و حمل زندگان و مردگان را نداده‌ایم!؟»

در سال ۱۳۷۲ هجری شمسی کشور انگلستان جمعیّت قریب پنجاه و شش میلیون داشت، و در کشور فرانسه قریب پنجاه و پنج میلیون ، و در کشور آلمان قریب هفتاد و هفت و نیم میلیون بود. و کشور ایران که مساحتش به تنهائى برابر مساحت این سه کشور است، چگونه این قرعه بدبختى و عدم گنجایش براى اینجا افتاد، که جمعیّتش در همان سال به  قریب پنجاه میلیون بالغ گردیده است؟!

 با آنکه ایران از جهت معدن و ذخائر زیرزمینی، و آمادگى زمین‌هاى زراعتى و دامدارى، از مرغوب‌ترین کشورهاى جهان است. ولى آن کشورها که نه معدن دارند و نه زراعت، و خوراکشان سیب زمینى است، قرعه به نام ایشان اصابت نکرده است؟! بلکه پیوسته قرعه موافق و قرعه حیات و سلامت و بهداشت بنامشان مى‌افتد!

این سرّى است پنهان و رمزى است غیر عیان، که گمان نمی‌رود تا زمانى که زمام اختیار ما  در مسأله بحران جمعیتی به دست کفّار باشد، از حقیقت آن کسى مطّلع گردد[1].

راز درون پرده ز رندان مست پُرس

کاین حال نیست زاهد عالی مقام را

 

 

---

۱- منبع: کاهش جمعیت ضربه سهمگین به پیکر مسلمین، ص۴۸-۵۰ ؛ نویسنده: حضرت علامه آیةالله حسینی طهرانی قدّس‌سرّه

سقط جنین از نطفه زنا هم در اسلام حرام است

سقط جنین از نطفه زنا هم در اسلام حرام است

در اسلام سقط جنین گرچه نطفه آن از زنا هم منعقد شده باشد حرام است. و زنى که زنا کرده حقّ سقط جنین خود را ندارد. و اگر شهود نزد حاکم شهادت بر زناى او دهند، حاکم باید صبر کند تا بچّه‌اش را به دنیا آورد و سپس حکم زنا، از حدّ و یا رَجْم را درباره او جارى نماید. زیرا اجراى حدّ در حال حاملگى موجب ضرر و یا سقط طفل مى‌شود، و این جائز نیست.

چون نطفه در رحم قرار گرفت، دیگر به‌ هیچ وجهى نمی‌توان آن را خارج کرد؛ إخراج آن به هر کیفیّتى باشد سِقط محسوب مى‌شود؛ و مستلزم پرداخت دیه است.

نطفه در حقیقت، مادّه اوّلیّه سرشت انسان است ؛همچون تخم مرغ و یا تخم سیب است که پس از طىّ مراحل و منازلى که در ابتداء خاک بوده و بعداً با آب مخلوط شده، و درجات و مراتبى را در سیر استعداد طبیعى خود طىّ کرده است اینک قابلیّت آن براى مبدأ تکوین انسان تامّ و تمام شده، و پس از سیر مدارج حرکت جوهریّه در رحم، تبدیل به یک انسان کامل مى‌شود[1].

نکته مهم:

اسلام حتی اجازه سقط جنین حاصل از زنا‌ را هم نمی‌دهد و باید توجه کرد که هرگونه از بین بردن جنین در هر شرایطی جایز نیست مگر اینکه جان مادر در خطر باشد. یعنی به بهانه نقص جسمانی نمی‌توان اجازه سقط داد، متأسفانه موارد زیادی دیده شده که این دستگاه‌های جدید غربالگری اشتباه کردند و نوزاد سالم را مجوّز سقط دادند.

 

---

۱- منبع: کاهش جمعیت ضربه سهمگین به پیکر مسلمین، ص۳۸ ؛ نویسنده: حضرت علامه آیةالله حسینی طهرانی قدّس‌سرّه

وظیفه دولت اسلامی در فراهم کردن تسهیلات ازدواج‌

وظیفه دولت اسلامی در فراهم کردن تسهیلات ازدواج‌

بر عهده حکومت اسلام است که راه تزویج را به روى مردم باز کند؛ و مشکلات دختر و پسر و زن و مرد را در این امر از میان بردارد؛ تا با برنامه‌هاى صحیح، دختران و پسران در ابتداى بلوغ بتوانند ازدواج کنند و فرزند بیاورند، و در عین حال به تحصیل علوم لازمه نیز بپردازند، بطورى که ازدواج ابداً مانع پیشرفت و ترقّى نباشد، و داشتن اولاد یک أمر طبیعى و معمولى و قابل سازش با صنعت و فنّ و حرفه و علم به شمار آید.

در حکومت اسلام مردانى که در معرکه جنگ و جهاد به درجه شهادت مى‌رسند، باید براى ازدواج زنان آنها برنامه مناسب با شأن‌شان تنظیم گردد که پس از انقضاى عِدّه فوراً شوهر کنند و بى‌سرپرست نگردند و بدون شوهر نمانند؛ و نیز فرزندان متعدّد بیاورند تا به زودى محلّ خالى مجاهدین پر گردد.

میل جنسى از غرائز است؛ به‌ هیچ‌وجه نمى‌توان جلوى آن را گرفت. غایة الامر باید از راه صحیح و نکاح مشروع به عمل آید، و گرنه خداى ناکرده عواقب ناپسندى را به دنبال مى‌آورد[1].

پرى رخ تاب مهجورى ندارد

چو در بستى ز روزن سر بر آرد

 

یک پیشنهاد:

اگر نخبگان حوزوی و دانشگاهی به طور جدّی از مجلس شورای اسلامی مطالبه کنند تا طرح جامع و مناسبی ابتدا برای ازدواج دائم و بعد برای ازدواج موقّت با شرایط خاص، طراحی کنند و سپس دولت را مجبور به اجرای آن کنند.

---

۱- منبع: کاهش جمعیت ضربه سهمگین به پیکر مسلمین، ص۵۰ ؛ نویسنده: حضرت علامه آیةالله حسینی طهرانی قدّس‌سرّه

چرایی حرمت سقط جنین

چرایی حرمت سقط جنین

خداوند عزیز متعال در سوره اسراء می‌فرماید:  فرزندان خود را از ترس تهیدست شدن و از بین رفتن سرمایه، و حمله ور شدن سلطان فقر و فلاکت نکشید! زیرا که ما ایشان و شما را روزى می‌دهیم؛ حقّاً کشتن آنان گناهى بزرگ و خطائى سترگ است.[1]

این آیه و چندین آیه[2] دیگر دلالت بر حرمت قتل فرزند دارد؛ خواه فرزند بزرگ باشد خواه کوچک، خواه پسر باشد خواه دختر، خواه ناقص الخلقه و عقب افتاده باشد خواه تامّ الخلقه و کامل.

بچّه‌اى که از مادر متولّد گردد و نابینا و یا ناشنوا ، و یا دیوانه و مجنون باشد، و یا به هر گونه عیبى از عیوب و نقصى از نقائص مبتلا باشد، نه پدر و نه مادر، و نه دولت و نه حاکم، و نه هیئت پزشکى و نه غیرهم، حقّ کشتن و از بین بردن این بچّه را ندارند؛ خواه بوسیله آلت قتّاله باشد، خواه بوسیله تزریق داروى سمّى، خواه بوسیله استنشاق گاز، خواه بوسیله ذوب نمودن در اسید، خواه بوسیله اشعّه‌هاى مهلکه، و خواه به هر وسیله دیگرى که‌ بعداً کشف شود.

اینها مخلوق خدا هستند. و خدا اذن و اجازه کشتن را نداده است. این کشتن، قتل نفس است. و در قتل نفس، خداوندِ خالق نفس، بین نفس انسانِ صحیح و معیوب، و زن و مرد، و مریض و سالم، و عاقل و مجنون، و کوچک و بزرگ فرقى نگذاشته است. و به قتل نفس عمدى هر طور باشد وعده خلود در آتش دوزخ را داده است[3].

نکته: البته اگر وجود فرزند باعث خطر جانی برای مادر باشد در این صورت جان مادر مقدم است.

---

۱- وَ لا تَقْتُلُوا أَوْلَدَکُمْ خَشْیَةَ إِمْلَقٍ نَّحْنُ نَرْزُقُهُمْ وَ إِیَّاکُمْ إِنَّ قَتْلَهُمْ کَانَ خِطْئًا کَبِیرً ؛ آیه ۳۱، الإسراء

۲- آیه ۱۴۰،الانعام ؛آیه ۱۵۱، الانعام   ؛   آیه ۳۱، الإسراء   ؛  آیه ۸ و ۹، التّکویر 

۳- منبع: کاهش جمعیت ضربه سهمگین به پیکر مسلمین، نویسنده: حضرت علامه آیةالله حسینی طهرانی قدّس‌سرّه؛   ص ۲۲-۲۴

اثرات زیان‌بار عقیم کردن و بستن لوله برای بانوان

اثرات زیان‌بار عقیم کردن و بستن لوله برای بانوان:

بانوانى که با عمل جرّاحى لوله‌هاى رحم خود را مسدود مى‌کنند، در حقیقت اساسى‌ترین دستگاه موجودیّت خود را که زن بودن است، خراب و تباه و فاسد مى‌نمایند.

رَحِم زن، مانند چشم و دست و پا و قلب او یکى از اعضاى پیکر اوست. بلکه از اعضاى بسیار مهمّ است که با بقاء و سلامت آن، موجودیّت و زنیّت زن محفوظ، و با فناء و نابودى و مرض آن، زنیّت زن تباه شده است.

پزشک و جرّاح، حقّ بستن لوله‌هاى رحم را ندارد، گرچه با اجازه و یا امر زن و شوهرش باشد؛ زیرا موجب نقصان عضو است، و نقصان عضو شرعاً و عقلًا حرام است.

همانطور که کسى حقّ ندارد به جرّاح بگوید: دست مرا ببر! و یا گوش مرا ببر! و یا پاى مرا قطع کن! همین‌طور نمى‌تواند بگوید: لوله‌هاى رحم مرا مسدود کن! انسان اختیار اجزاء و اعضاى بدن خود را نداشته، و حقّ از بین بردن و خراب کردن آنها را ندارد. مالک انسان خداوند است، و او به انسان، نه عقلًا و نه شرعاً إجازه این‌گونه تصرّفات را نداده است.

کسى که لوله‌هایش را بسته‌اند، بکلّى عقیم و نازا می‌گردد؛ و با فرض بازکردن لوله‌ها با عمل جرّاحى دیگر، باز آبستن شدن او بسیار بعید است. ولى أحیاناً اگر بانوئى که از روى جهالت خود و یا شوهرش‌ لوله‌هایش را بسته‌اند، گمان آن رود که با عمل جرّاحى مجدّد مى‌توانند لوله‌ها را باز کنند، شرعاً بر او واجب است که  در صورت امکان و عدم مانع، خود را تحت عمل قرار داده و لوله‌هاى خود را باز کند[1].

 

برای مطالعه بیشتر:

وظایف والدین 

وظایف فرزندان

وظایف زنان

وظایف مردان

---

۱- منبع: کاهش جمعیت ضربه سهمگین به پیکر مسلمین، ص۴۷ ؛ نویسنده: حضرت علامه آیةالله حسینی طهرانی قدّس‌سرّه