یا رسول الله دستانم را بگیر

 حضرت امیر علیه السلام  در توصیف عزیز دُردانه‌ی عالم خلقت حضرت محمد صل الله علیه و آله این نکات را بیان می‌فرمایند:

۱- برادری می کرد در راه خدا. یعنی یار و یاوری مخلص و با محبّت بود، در عین حال فقط خشنودی خدا را در نظر داشت.

۲- دنیا و آنچه در آن است در نظرش کوچک و بی‌ارزش بود. دنیا را برای آماده کردن توشه آخرت می‌خواست نه برای خوش‌گذارنی و لذت.

۳- او بنده شکمش نبود، بلکه شکمش بنده او بود. هر خوردنی که در اختیارش نبود، آرزو نمی‌کرد و آنچه هم که در اختیارش بود به اندازه مصرف می کرد.

۴- اصل اولی برای او سکوت بود. در بین اصحاب و در دورهمی‌ها سخن نمی‌گفت مگر آنکه پرسشی از او می‌شد. 

۵- بسیار متواضع بود. به ظاهر افتاده و ناتوان بود اما در میدان کار مانند شیر، قوی و سریع عمل می‌کرد.

 ۶- زود قضاوت نمی‌کرد. ابتدا عذر و دلیل شخص خطاکار را می‌شنید و بعد نظر می‌داد.

۷- در هنگام جراحت یا بیماری آه و ناله نمی‌کرد، شکوه و داد و فریاد به راه نمی‌انداخت. بله بعد از بهبودی شاید یادی از شدت دردهایش می‌کرد.

۸- هر چه را قبلا خودش عمل نموده بود، به بقیه سفارش می‌کرد. 

۹- اگر با او دعوا و جدال می‌کردند، خاموش می‌ماند مگر اینکه گفتار شبهه کننده‌ای باشد و نیاز به پاسخ داشته باشد، آنگاه لب به سخن می‌گشود.

۱۰-  بیشتر شنونده بود تا گوینده.

۱۱- هر گاه دو کار مساوی و یکسان جلوی او قرار می‌گرفت ، نگاه می‌کرد که کدام کار به خواهش نفس نزدیکتر است همان را مخالف می‌کرد و کار سخت‌تر را انتخاب می‌نمود.

یا رسول الله دستانم را بگیر ؛  

تا بت‏‌های باقی‏مانده دلم را بشکنم ؛ 

که خدای تو خریدار دل‏‌شکستگان است!

متن حکمت ۲۹۸ را در ادامه مشاهده فرمایید

حضرت علی علیه السلام می‌فرمایند:

در گذشته مرا برادری بود که در راه خدا برادریم می نمود. خردی دنیا در دیده اش وی را در چشم من بزرگ می داشت، و شکم بر او سلطه ای نداشت، پس آنچه نمی یافت آرزو نمی کرد و آنچه را می یافت فراوان به کار نمی برد. بیشتر روزهایش را خاموش می ماند، و اگر سخن می گفت گویندگان را از سخن می ماند و تشنگی پرسندگان را فرو می نشاند. افتاده بود و در دیده ها ناتوان، و به هنگام کار چون شیر بیشه و مار بیابان... تا نزد قاضی نمی رفت حجت نمی آورد و کسی را که عذری داشت سرزنش نمی نمود، تا عذرش را می شنود. از درد شکوه نمی نمود مگر آنگاه که بهبود یافته بود. آنچه را می کرد می گفت و بدانچه نمی کرد دهان نمی گشود. اگر با او جدال می کردند خاموشی می گزید و اگر در گفتار بر او پیروز می شدند، در خاموشی مغلوب نمی گردید. بر آنچه می شنود حریصتر بود تا آنچه گوید، و گاهی که او را دو کار پیش می آمد می نگریست که کدام به خواهش نفس نزدیکتراست تا راه مخالف آن را پوید. بر شما باد چنین خصلتها را یافتن و در به دست آوردنش بر یکدیگر پیشی گرفتن. و اگر نتوانستید، بدانید که اندک را به دست آوردن بهتر تا همه را واگذاردن.

نکته: در نهایت حضرت امیر علیه السلام می‌فرماید بر شما باد دستیابی به چنین خصلت‌هایی. یعنی گمان نکنید این ویژگی‌ها مخصوص پیامبر صل الله علیه و آله بوده و دیگران نمی‌توانند به آنها برسند بلکه باید تلاش کنند به هر مقدار که می‌توانند خود را به چنین خصلت‌هایی عادت دهند.

پی نوشت:

حکمت ۲۸۹با ترجمه استاد شهیدی