خانواده پایدار

سبک زندگی اسلامی عقلانی مبتنی بر معارف ناب اهل بیت علیهم السلام

خانواده پایدار

سبک زندگی اسلامی عقلانی مبتنی بر معارف ناب اهل بیت علیهم السلام

خانواده پایدار
آخرین نظرات

۱۸ مطلب با موضوع «نظام رفتاری خانواده(خانواده رفتاری) :: وظایف زن در خانواده» ثبت شده است

ششمین وظیفه زن : خانم نباید خود را برای نامحرم بیاراید


عنصر عفت ، حیا و نجابت از جمله هنجارهای فرهنگی و اخلاقی است که با رویکرد‌های ارزشی مختلف در همه‌ی اجتماعات بشری بروز و ظهور قابل توجهی دارد  به گونه‌ای که نداشتن عفت و حیا همانند یکی از انحرافات اجتماعی توصیف می‌شود.

درآموزه‌های اسلامی برای شخص خطاکار عذاب‌های دردناکی ذکر شده است. از آن جمله این که پیامبر صل الله علیه و آله  در بیان مشاهدات خود در سفر معراج می‌فرمایند:... و اما زنی که گوشت بدن خود را می‌خورد، کسی بود که در دنیا بدن خود را برای نامحرمان زینت می‌کرد۱.

نکته قابل توجهی که از این روایت بدست می‌آید این است که زینت کردن بدن۲ برای نامحرم، به هر نحوی که باشد این عذاب دردناک شامل آن می‌شود، بنابراین هر گونه پوششی که جلب توجه می‌کند حتی اگر چادر خاصی باشد یا کفش چشم‌نوازی باشد زینت بدن حساب می‌شود و رفتن در مناظر عمومی با آن، مصداق این روایت می‌شود.اگر بخواهیم وارد مصادیق امروزه آن بشویم باید از مانتوهای کوتاه و چسبان و حتی مانتوهای بلند اما نشان‌دهنده حجم بدن نام برد، متاسفانه امروزه به عنوان مدلهای جدید چادرهایی به بازار آمده که حتی برآمدگی‌های بدن را نمی‌پوشاند و مصداق زینت بدن حساب می‌شود.


آرایش صورت و ناخن حتی اگر زن چادر پوشیده باشد و نقاب هم زده باشد اما چشمان آرایش کرده او از پشت نقاب جلب توجه می‌کند، باز زینت بارز زن حساب خواهد شد و حتی جلب توجه بیشتری می‌کند و اثرات منفی زیادی دارد.



۱- وَ أَمَّا الَّتِی کَانَتْ تَأْکُلُ لَحْمَ جَسَدِهَا فَإِنَّهَا کَانَتْ تُزَیِّنُ بَدَنَهَا لِلنَّاس‏... وسائل الشیعة، ج‏۲۰، ص: ۲۱۳

۲- بدن شامل همه اعضای بدن از پا گرفته تا به سر می‌شود و هر قسمتی از بدن خانم‌ها اگر پوشش نامناسب داشته باشد و باعث جلب توجّه نامحرم شود عذاب دردناک الهی را به دنبال دارد.

رضا کشمیری

اهمیت وفای به عهد و پیمان بین زن و شوهر:

روابط زن و شوهر همواره باید دوستانه  باشد در مورد بیرون رفتن زن از خانه، نه شوهر توقع دارد و نه عرف اقتضاء می‌کند که زن همواره و برای هر بار خروج از خانه  از شوهرش اجازه بگیرد و به نظر می‌رسد رضایت اجمالی شوهر کافی باشد. البته یک مورد خاص وجود دارد، وقتی که زن و شوهر با هم پیمان بستند که زن از خانه بیرون نرود، او باید به پیمان خود وفا کند، شاهد آن روایت زیر است:

امام صادق علیه السلام می‌فرمایند: در زمان رسول خدا صل الله علیه و آله مردی از انصار به طلب حاجتی از خانه‌اش بیرون شده به مسافرت رفت  و با زوجه‌اش پیمان بسته بود که در نبودن وی از منزل خارج نشود تا مرد برگردد و اتفاقاً پدرش مریض شد، زن فردی را نزد رسول خدا صل الله علیه و آله فرستاد و گفت شوهرم به سفر رفته و با من پیمان بسته که از خانه بیرون نروم تا بازگردد و اکنون پدرم مریض شده، شما اجازه می‌دهید به عیادتش بروم؟ فرمودند: نه، در خانه‌ات بنشین و به فرمان شوهرت عمل کن، فرمود: سپس بعد از مدتی پدرش از دنیا رفت باز از رسول خدا صل الله علیه و آله پرسید: پدرم وفات کرد، شما اجازه می‌فرمایید در نمازش شرکت کنم؟ فرمود: نه، در خانه‌ات بمان و اطاعت امر شوهرت بنما، فرمود: پدر آن زن را دفن کردند. سپس رسول خدا صل الله علیه و آله کسی را نزد زن فرستادند و پیغام دادند که خداوند عَزَّ وَ جَلَّ بدون تردید تو و پدرت هر دو را به جهت اطاعتی که از فرمان شوهر کردی آمرزید ۱.



۱- عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: إِنَّ رَجُلًا مِنَ الْأَنْصَارِ عَلَى عَهْدِ رَسُولِ اللَّهِ ص خَرَجَ فِی بَعْضِ حَوَائِجِهِ وَ عَهِدَ إِلَى امْرَأَتِهِ عَهْداً أَلَّا تَخْرُجَ مِنْ بَیْتِهَا حَتَّى یَقْدَمَ قَالَ وَ إِنَّ أَبَاهَا مَرِضَ فَبَعَثَتِ الْمَرْأَةُ إِلَى رَسُولِ اللَّهِ ص فَقَالَتْ إِنَّ زَوْجِی خَرَجَ وَ عَهِدَ إِلَیَّ أَنْ لَا أَخْرُجَ مِنْ بَیْتِی حَتَّى یَقْدَمَ وَ إِنَّ أَبِی مَرِیضٌ فَتَأْمُرُنِی أَنْ أَعُودَهُ فَقَالَ لَا اجْلِسِی فِی بَیْتِکِ وَ أَطِیعِی زَوْجَکِ قَالَ فَمَاتَ فَبَعَثَتْ إِلَیْهِ فَقَالَتْ یَا رَسُولَ اللَّهِ إِنَّ أَبِی قَدْ مَاتَ فَتَأْمُرُنِی أَنْ أُصَلِّیَ عَلَیْهِ فَقَالَ لَا اجْلِسِی فِی بَیْتِکِ وَ أَطِیعِی زَوْجَکِ قَالَ فَدُفِنَ الرَّجُلُ فَبَعَثَ إِلَیْهَا- رَسُولُ اللَّهِ ص أَنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ قَدْ غَفَرَ لَکِ وَ لِأَبِیکِ بِطَاعَتِکِ لِزَوْجِکِ. من لا یحضره الفقیه، ج‏۳، ص: ۴۴۲

رضا کشمیری

پنجمین وظیفه از وظایف بانوان : خانم نباید بدون اجازه شوهر از منزل بیرون رود

خانواده، یک سازمان حقوقی عاشقانه است که مسئولیت مدیریت و ریاست و تشخیص مصالح آن به عهده‌ی شوهر و مرد خانه گذاشته شده است البته چنین ریاستی هیچ‌گاه به معنای محدود کردن رفت و آمدهای شناخته شده و اخلاق مدارانه بانو نخواهد بود؛ بلکه برای استحکام نهاد خانواده و تأمین مصالح و دفع مفاسد احتمالی اجازه گرفتن خانم خانه، بسیار مفید است و علاوه بر داشتن فواید مشورتی در این اجازه گرفتن، صمیمیت و علاقه بین زوجین هم افزایش می‌یابد.

امیر مومنان علیه السلام می‌فرمایند: من و فاطمه سلام الله علیها بر رسول خدا صل الله علیه و آله وارد شدیم، ایشان را در حالی‌ که سخت می‌گریست یافتیم، من عرض کردم پدر ومادرم به فدایت یا رسول الله صل الله علیه و آله! چه شده که اینچنین گریه می‌کنید؟ در پاسخم فرمود: ای علی علیه السلام شبی که مرا به آسمان بردند(شب معراج) زنانی از امتم را در عذابی شدید دیدم و آن وضع برای من سخت گران آمد و گریه ام  از جهت عذاب سخت آنان است که به چشم خود وضع‌شان را دیدم سپس حال آنان را ذکر کرد تا اینکه فاطمه سلام الله علیها فرمود: ای حبیب من و نور چشمان من، مرا از اعمال آنها خبر بده، پیامبر صل الله علیه و آله فرمود: ...  و اما آنکه با پاهایش در دوزخ معلق بود، کسی بود که بدون اجازه شوهرش از خانه بیرون می‌رفت...

در نهایت ایشان فرمود : وای به حال زنی که شوهرش از او خشمگین و ناراضی باشد و خوش به سعادت زنی که همسرش از او راضی و خشنود باشد.۱

برخورد زن و شوهر کاملاً دوستانه و گرم و در چارچوب عرف صورت می‌گیرد بنابراین نه شوهر توقع دارد و نه عرف اقتضا می‌کند که بانو همواره برای بیرون رفتن از منزل از شوهرش اجازه بگیرد، و بطور متعارف رضایت اجمالی شوهر کافی به نظر می‌رسد.

 



۱- عَلِیٍّ ع قَالَ: دَخَلْتُ أَنَا وَ فَاطِمَةُ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ ص- فَوَجَدْتُهُ یَبْکِی بُکَاءً شَدِیداً فَقُلْتُ لَهُ فِدَاکَ أَبِی وَ أُمِّی یَا رَسُولَ اللَّهِ مَا الَّذِی أَبْکَاکَ .....فَقَالَتْ فَاطِمَةُ- حَبِیبِی وَ قُرَّةَ عَیْنِی أَخْبِرْنِی مَا کَانَ عَمَلُهُنَّ فَقَالَ ... وَ أَمَّا الْمُعَلَّقَةُ بِثَدْیَیْهَا فَإِنَّهَا کَانَتْ تُرْضِعُ أَوْلَادَ غَیْرِ زَوْجِهَا بِغَیْرِ إِذْنِهِ وَ أَمَّا الْمُعَلَّقَةُ بِرِجْلَیْهَا فَإِنَّهَا کَانَتْ تَخْرُجُ مِنْ بَیْتِهَا بِغَیْرِ إِذْنِ زَوْجِهَا ...ثُمَّ قَالَ ع وَیْلٌ لِامْرَأَةٍ أَغْضَبَتْ زَوْجَهَا وَ طُوبَى لِامْرَأَةٍ رَضِیَ عَنْهَا زَوْجُهَا. وسائل الشیعة، ج‏۲۰، ص: ۲۱۳

رضا کشمیری


رسول خدا صل الله علیه و آله فرمودند: ... هر کس که زنی دارد که او را اذیت می‌کند، خداوند هرگز نماز آن زن را قبول نمیکند و هیچ عمل نیکویی را از او نمی‌پذیرد تا اینکه مردش را کمک کند و او را راضی سازد، هر چند که تمام روزها روزه باشد و تمام شب‌ها به عبادت بپردازد و در راه خدا بنده آزاد کند و اموالش را انفاق کند با همه‌ی اینها باز هم اولین کسی است که وارد دوزخ می‌شود، سپس پیامبر صل الله علیه و آله فرمودند و همچنین مرد اگر همسرش را اذیت کند و به او ظلم کند، همه این وزر و وبال‌ها و عذاب‌ها برای او هم هست...۱

نکته قابل توجه در این روایت این است که شرط پذیرش همه اعمال زن و مرد حتی نماز، اذیت نکردن و آزار ندادن همسر است، بنیان خانواده چه اهمیت شگرفی داد که حفظ و تقویت آن این چنین سفارش شده و از آسیب رساندن به آن این‌چنین بر حذر داشته شده است.

 



۱- قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص:... وَ مَنْ کَانَتْ لَهُ امْرَأَةٌ تُؤْذِیهِ‏ لَمْ یَقْبَلِ اللَّهُ صَلَاتَهَا وَ لَا حَسَنَةً مِنْ عَمَلِهَا حَتَّى تُعِینَهُ وَ تُرْضِیَهُ وَ إِنْ صَامَتِ الدَّهْرَ وَ قَامَتْ وَ أَعْتَقَتِ الرِّقَابَ وَ أَنْفَقَتِ الْأَمْوَالَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ وَ کَانَتْ أَوَّلَ مَنْ یَرِدُ النَّارَ ثُمَّ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص وَ عَلَى الرَّجُلِ مِثْلُ ذَلِکَ الْوِزْرِ وَ الْعَذَابِ إِذَا کَانَ لَهَا مُؤْذِیاً ظَالِماً.. بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج‏۷۳، ص: ۳۶۳


رضا کشمیری

چهارم از وظایف بانوان : خانم نباید شوهر خود را آزار دهد

امام صادق (علیه السلام) فرمودند: زنی که شوهرش را اذیت می‌کند ملعون است ملعون است و زنی که شوهرش را عزیز می‌دارد و او را اذیت نمی‌کند و در همه‌ی احوال، او را اطاعت کند سعادتمند است سعادتمند است۱.


 آزار و اذیت کردن شوهر آنقدر اثرات منفی در محیط خانواده و در فرزندان دارد که در این روایت با تأکید زیاد و دو بار زن اذیت‌کننده، مورد لعن واقع شده است ، روشن است که این عملکرد زن در خانواده باعث دلسردی و ناامیدی مرد می‌شود، او را از خانه گریزان می‌کند و مرد به حضور حداقلی در خانه اکتفا می‌کند که حتماً به روحیه و روان فرزندان آسیب‌های جدی وارد می‌سازد .

امیرالمومنین (علیه السلام)  از پیامبر (صل الله علیه و آله) در بیان عذاب زنانی که در شب معراج مشاهده کردند نقل فرمودند:...آن زنانی که به زبان‌هایشان آویزان بودند کسانی هستند که شوهر خود را آزار می‌دادند۲.

چنین عذاب سختی بیانگر توجه ویژه خداوند حکیم  به حفظ و تقویت کانون گرم خانواده است.

 



۱-  أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: مَلْعُونَةٌ مَلْعُونَةٌ امْرَأَةٌ تُؤْذِی زَوْجَهَا وَ سَعِیدَةٌ سَعِیدَةٌ امْرَأَةٌ تُکْرِمُ زَوْجَهَا وَ لَا تُؤْذِیهِ وَ تُطِیعُهُ فِی جَمِیعِ أَحْوَالِهِ . مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج‏۱۴، ص: ۲۴۷

۲- أَمَّا الْمُعَلَّقَةُ بِلِسَانِهَا فَإِنَّهَا کَانَتْ تُؤْذِی زَوْجَهَا وسائل الشیعة، ج‏۲۰، ص: ۲۱۳


رضا کشمیری

دومین وظیفه از وظایف بانوان:

خانم خانه  باید از شوهر خویش اطاعت کند

امام صادق (علیه السلام) می‌فرمایند: اگر زنی نمازهای پنج‌گانه را اقامه کند و روزه‌های واجبش را بگیرد  و در صورت استطاعت حج واجب خود را انجام دهد و از شوهرش اطاعت کند و حق ولایت و امامت امیرالمومنین (علیه السلام) را بشناسد، از هر دری از درهای بهشت بخواهد می‌تواند وارد شود.۱

یکی از شروط پنج‌گانه ورود به بهشت، اطاعت از شوهر است به طوری که همه این شروط با هم باید جمع باشند تا دخول در بهشت محقق شود. بنابراین اگر زنی همه واجبات خود را مثل نماز و روزه و حج و ... انجام دهد اما از شوهر خود نافرمانی کند وارد بهشت نمی‌شود. البته باید توجه کرد اطاعت از شوهر تا حدی واجب است که منجر به گناه و نافرمانی خداوند نشود مثلاً اگر مرد از همسرش بخواهد که بی‌حجاب و با آرایش بیرون منزل و در منظر نا‌محرم ظاهر شود زن حق ندارد اطاعت کند.


نکته مهم:

اطاعت از شوهر همان تعبیر عام از تمکین است که زن در قلمرو روابط غیر جنسی باید از شوهرش، آن هم در حدود شرع و عرف تمکین یا اطاعت کند.بنابراین اگر شوهر، زن را به انجام خلاف شرع امر کند، زن به هیچ عنوان نمی‌تواند از او اطاعت کند.



۱- رَوَى أَبُو الصَّبَّاحِ الْکِنَانِیُّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: إِذَا صَلَّتِ الْمَرْأَةُ خَمْسَهَا وَ صَامَتْ شَهْرَهَا وَ حَجَّتْ بَیْتَ رَبِّهَا وَ أَطَاعَتْ‏ زَوْجَهَا وَ عَرَفَتْ حَقَّ عَلِیٍّ ع فَلْتَدْخُلْ مِنْ أَیِّ أَبْوَابِ الْجِنَانِ شَاءَت‏. من لا یحضره الفقیه ؛ ج‏۳ ؛ ص۴۴۱

برای مطالعه بیشتر : قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص‏ ...وَ مَنْ سَلِمَ مِنْ نِسَاءِ أُمَّتِی‏ مِنْ أَرْبَعِ خِصَالٍ فَلَهَا الْجَنَّةُ إِذَا حَفِظَتْ مَا بَیْنَ رِجْلَیْهَا وَ أَطَاعَتْ‏ زَوْجَهَا وَ صَلَّتْ خَمْسَهَا وَ صَامَتْ شَهْرَهَا. الخصال، ج‏۱، ص: ۲۲۴ ، این فرمایش پیامبر ص می فرماید: هر کسی از زنان امت من که چهار ویژگی داشته باشد بهشت برای اوست، عفت و پاکدامنی خود را حفظ کند و از شوهر خود اطاعت کند و نماز و روزه را بجا آورد.

 

رضا کشمیری

امام صادق (علیه السلام) فرمودند: زنی برای کاری نزد رسول خدا (صل الله علیه وآله)آمد، پیامبر (صل الله علیه وآله) به او فرمود تو از زنان مماطله گر هستی. آن زن پرسید: ای رسول خدا (صل الله علیه وآله)  مماطله گر کیست؟ ایشان فرمود: زنی که شوهرش او را به بستر بخواند و او دائم به تأخیر اندازد تا اینکه شوهرش به خواب رود، ملائکه چنین زنی را دائم نفرین می‌کنند تا اینکه شوهرش بیدار شود.۱

 

همانطور که مرد باید به نیازهای جنسی همسرش توجه ویژه داشته باشد، زن نیز همیشه باید برای تأمین نیاز مرد آماده باشد و او را منتظر نگه ندارد.از این روایت و موارد مشابه آن نکته بسیار مهمی فهمیده می‌شود که امروزه عدم توجه به آن باعث بسیاری از نابسامانی‌های خانوادگی و اجتماعی شده است. تأمین مناسب و کافی نیازهای جنسی زوجین، از مهمترین عوامل پایداری بنیان خانواده است، در آمارهای رسمی کشور دلیل اکثر طلاق‌ها نارضایتی زناشویی اعلام شده است، تازه این کمتر از تعداد طلاق‌های عاطفی است که زن و شوهر فقط جسماً کنار هم هستند ؛ در حقیقت به خاطر حرف مردم و اطرافیان همدیگر را تحمل می‌کنند.



۱- قَالَ الصادق ع: إِنَّ امْرَأَةً أَتَتْ رَسُولَ اللَّهِ ص لِبَعْضِ الْحَاجَةِ فَقَالَ لَهَا لَعَلَّکِ مِنَ الْمُسَوِّفَاتِ‏ قَالَتْ وَ مَا الْمُسَوِّفَاتُ‏ یَا رَسُولَ اللَّهِ قَالَ الْمَرْأَةُ الَّتِی یَدْعُوهَا زَوْجُهَا لِبَعْضِ الْحَاجَةِ فَلَا تزَالُ تُسَوِّفُهُ حَتَّى یَنْعُسَ زَوْجُهَا وَ یَنَامَ فَتِلْکَ لَا تَزَالُ الْمَلَائِکَةُ تَلْعَنُهَا حَتَّى یَسْتَیْقِظَ زَوْجُهَا. الکافی (ط - الإسلامیة) ؛ ج‏۵ ؛ ص۵۰۸

 

رضا کشمیری

زنان در آیین اسلام سهم بسزایی در استحکام خانواده و اجتماع دارند همه تکالیف و حقوق زن که در آموزه های اسلامی آمده در راستای کمالات معنوی و انسانی او تنظیم شده و با آنچه که فرهنگ ها و تمدن های دنیای مادی گرا تبلیغ میکنند تعارض و شکاف عمیقی دارد  ؛ اولین و مهمترین وظیفه متناسب با فطرت و طبیعت زن و نیز مصالح او و دیگر اعضای خانواده و جامعه  عبارت است از:

۱- خانم باید هر گاه شوهرش بخواهد خود را در اختیار او قرار دهد


با توجه به تفاوت میل جنسی در مردان و زنان و کمتر بودن صبر مردان در مهار میل جنسی، زنان باید برای ارضای میل جنسی شوهر مهیا باشند، حتی محبوبترین عمل نزد خداوند که همان نماز باشد نباید مانع ازپاسخ به  درخواست مرد شود.

 امام باقر( علیه السلام) فرمودند: رسول خدا (صل الله علیه و آله) به زنان فرمودند نماز خود را به خاطر ممانعت از درخواست شوهرهایتان طولانی نکنید.۱ از این نهی پیامبر (صل الله علیه و آله)  اگر بطلان چنین نمازی فهمیده نشود، لااقل کراهت آن به دست می‌آید.


امام صادق( علیه السلام) فرمودند : زنی که خوابیده است در حالی که شوهرش، در خواسته به حق خود مثل امور زناشویی، از او خشمگین و ناراضی است، هیچ نمازی از این زن مورد قبول واقع نمی‌شود تا اینکه شوهرش از او راضی شود.۲

رضا کشمیری