وظیفه هفتم خانم‌ها : محافظت زن از خود در غیاب شوهر

وظیفه هفتم : خانم‌ها باید در غیاب شوهر، خود را حفظ کنند.

محافظت زن از خود در غیاب شوهر به مفهوم وفاداری بوده و مبتنی بر اصول اخلاقی است که به عنوان یک هنجار در همه‌ی جوامع بشری پذیرفته شده و اجرا می‌شود اما میزان پایبندی به این امر در فرهنگ‌های گوناگون متفاوت است.در فرهنگ و نظام حقوقی غرب قرارداد ازدواج یک تعهد اخلاقی صرف است و تخلف از آن و ورود به روابط جنسی آزاد مجازات کیفری ندارد، اما در فرهنگ و نظام حقوقی اسلام ورود به روابط جنسی آزاد و خارج از قلمرو ازدواج نامشروع و جرم است و مجازات‌های سنگین حتی اعدام در صورت وجود شرایط دارد.در متون روایی نیز به این مسأله بسیار تأکید کرده‌اند:

امام صادق علیه السلام فرمودند: هر زنی که در غیر خانه شوهر، یا بدون اجازه شوهر لباس از تن بیرون کند پیوسته مورد لعن و نفرین خداوند است تا هنگامی که به منزل خود برگردد^۱.

رسول گرامی اسلام صل الله علیه و آله در سفر معراج در مورد عذاب گروهی از زنان گناه‌کار می‌فرمایند:‏... آن زنی که گوشت بدن خود را پیوسته با قیچی‌ها می‌چیند، کسی است که خود را در اختیار مردان(غیر شوهر) می‌گذارد^۲.

 

---

۱- قَالَ الصَّادِقُ ع‏ : أَیُّمَا امْرَأَةٍ وَضَعَتْ ثَوْبَهَا فِی غَیْرِ مَنْزِلِ زَوْجِهَا أَوْ بِغَیْرِ إِذْنِهِ لَمْ تَزَلْ فِی لَعْنَةِ اللَّهِ إِلَى أَنْ تَرْجِعَ إِلَى بَیْتِهَا. من لا یحضره الفقیه، ج‏۳، ص: ۴۴۰

۲- وَ أَمَّا الَّتِی کَانَتْ تَقْرِضُ لَحْمَهَا بِالْمَقَارِیضِ فَإِنَّهَا کَانَتْ تَعْرِضُ نَفْسَهَا عَلَى الرِّجَال‏... وسائل الشیعة، ج‏۲۰، ص ۲۱۳                            

هشدار به چادری‌ها: هرگونه جلب توجه مرد نامحرم ممنوع است

 هر گونه جلب توجه مرد نامحرم  ممنوع است حتی بستن موها در پشت سر که از زیر چادر جلوه می‌کند. امام صادق علیه السلام فرمودند: سزاوار نیست برای زن که با لباس های تنگ و بدن‌نما و با بوی تند عطر باشد وقتی که به بیرون منزلش می‌رود.^۱

واژه تجمیر^۲ که در متن روایت آمده است برای زنی که موهایش را جمع کرده و در پشت گردن گره می‌زند و می‌بندد و مویش را باز و رها نمی‌گذارد، به کار رفته است. بعضی محشین کتاب کافی شریف، تجمیر را به معنای استفاده از عطر تند گرفته اند، بنابراین از مجموع این معانی می‌توان استفاده کرد که امام صادق علیه السلام زنان را از استفاده از لباس‌‌های تنگ و جمع شده و با بوی تند عطر و بستن موها در پشت سر که حتی از زیر چادر خودنمایی می‌کند وباعث جلب توجه نامحرمان است، در خارج از خانه و در انظار عمومی نامحرمان به شدت نهی کردند.

 

 

---

۱- قَالَ الصَّادِقُ ع‏ لَا یَنْبَغِی لِلْمَرْأَةِ أَنْ تُجَمِّرَ ثَوْبَهَا إِذَا خَرَجَتْ مِنْ بَیْتِهَا^[1]. من لا یحضره الفقیه، ج‏۳، ص: ۴۴۰

۲- نکته مهم: واژه جمر در لغت عرب به معنای تجمع و جمع کردن است ،الجیم و المیم و الراء أصلٌ واحدٌ یدلُّ على التجمُّع معجم مقائیس اللغة؛ ج‌۱، ص: ۴۷۷ ، ج م ر یک معنای پایه و اساسی دارد که دلالت بر تجمیع می‌کند و جَمَّرَتْ المرأَةُ تَجْمِیراً جَمَعَتْ شَعرَهَا و عقَدَتْه فی قَفاها و لم تُرْسِلْه تاج العروس من جواهر القاموس؛ ج‌۶، ص: ۲۱۰

عطر زدن خانم‌ها برای نامحرم ممنوع

عطر زدن خانم‌ها برای نامحرم ممنوع است و مانع قبولی نماز می‌شود.

امام صادق علیه السلام فرمودند: هر زن شوهرداری که برای غیر شوهر خویش، خود را معطر سازد، نمازش به در گاه خدا پذیرفته نگردد تا این که مانند غسل جنابت خود را بشوید و بوی آن عطر را از خود بزداید^۱. 

از تشبیه دقیقی که در این روایت آمده استفاده می‌شود که  زنی که خودش را برای نامحرم معطر می‌سازد، مبتلا به نوعی حدث اکبر( مثل جنابت) شده است که فقط با غسل و شستن تمام اعضای بدن از بین می‌رود، بنابراین اگر زن در حضور نامحرم معطر باشد، حالتی مثل جنابت دارد که بدون غسل نمازش صحیح نیست و باید با شستن اعضایی از بدن که بوی عطر به خود گرفته است، بوی خوش را به طور کامل از خود بزداید.

 

 

---

۱- قَالَ ع‏ أَیُّمَا امْرَأَةٍ تَطَیَّبَتْ لِغَیْرِ زَوْجِهَا لَمْ تُقْبَلْ مِنْهَا صَلَاةٌ حَتَّى تَغْتَسِلَ مِنْ طِیبِهَا کَغُسْلِهَا مِنْ جَنَابَتِهَا. من لا یحضره الفقیه، ج‏۳ ،ص: ۴۴۰

هشدار به خانم‌ها: عواقب دردناک زینت کردن بدن برای نامحرم

ششمین وظیفه زن : خانم نباید خود را برای نامحرم بیاراید

عنصر عفت ، حیا و نجابت از جمله هنجارهای فرهنگی و اخلاقی است که با رویکرد‌های ارزشی مختلف در همه‌ی اجتماعات بشری بروز و ظهور قابل توجهی دارد  به گونه‌ای که نداشتن عفت و حیا همانند یکی از انحرافات اجتماعی توصیف می‌شود.

درآموزه‌های اسلامی برای شخص خطاکار عذاب‌های دردناکی ذکر شده است. از آن جمله این که پیامبر صل الله علیه و آله  در بیان مشاهدات خود در سفر معراج می‌فرمایند:... و اما زنی که گوشت بدن خود را می‌خورد، کسی بود که در دنیا بدن خود را برای نامحرمان زینت می‌کرد^۱.

نکته قابل توجهی که از این روایت بدست می‌آید این است که زینت کردن بدن^۲ برای نامحرم، به هر نحوی که باشد این عذاب دردناک شامل آن می‌شود، بنابراین هر گونه پوششی که جلب توجه می‌کند حتی اگر چادر خاصی باشد یا کفش چشم‌نوازی باشد زینت بدن حساب می‌شود و رفتن در مناظر عمومی با آن، مصداق این روایت می‌شود.اگر بخواهیم وارد مصادیق امروزه آن بشویم باید از مانتوهای کوتاه و چسبان و حتی مانتوهای بلند اما نشان‌دهنده حجم بدن نام برد، متاسفانه امروزه به عنوان مدلهای جدید چادرهایی به بازار آمده که حتی برآمدگی‌های بدن را نمی‌پوشاند و مصداق زینت بدن حساب می‌شود.

آرایش صورت و ناخن حتی اگر زن چادر پوشیده باشد و نقاب هم زده باشد اما چشمان آرایش کرده او از پشت نقاب جلب توجه می‌کند، باز زینت بارز زن حساب خواهد شد و حتی جلب توجه بیشتری می‌کند و اثرات منفی زیادی دارد.

---

۱- وَ أَمَّا الَّتِی کَانَتْ تَأْکُلُ لَحْمَ جَسَدِهَا فَإِنَّهَا کَانَتْ تُزَیِّنُ بَدَنَهَا لِلنَّاس‏... وسائل الشیعة، ج‏۲۰، ص: ۲۱۳

۲- بدن شامل همه اعضای بدن از پا گرفته تا به سر می‌شود و هر قسمتی از بدن خانم‌ها اگر پوشش نامناسب داشته باشد و باعث جلب توجّه نامحرم شود عذاب دردناک الهی را به دنبال دارد.

اهمیت وفای به عهد و پیمان بین زن و شوهر

اهمیت وفای به عهد و پیمان بین زن و شوهر:

روابط زن و شوهر همواره باید دوستانه  باشد در مورد بیرون رفتن زن از خانه، نه شوهر توقع دارد و نه عرف اقتضاء می‌کند که زن همواره و برای هر بار خروج از خانه  از شوهرش اجازه بگیرد و به نظر می‌رسد رضایت اجمالی شوهر کافی باشد. البته یک مورد خاص وجود دارد، وقتی که زن و شوهر با هم پیمان بستند که زن از خانه بیرون نرود، او باید به پیمان خود وفا کند، شاهد آن روایت زیر است:

امام صادق علیه السلام می‌فرمایند: در زمان رسول خدا صل الله علیه و آله مردی از انصار به طلب حاجتی از خانه‌اش بیرون شده به مسافرت رفت  و با زوجه‌اش پیمان بسته بود که در نبودن وی از منزل خارج نشود تا مرد برگردد و اتفاقاً پدرش مریض شد، زن فردی را نزد رسول خدا صل الله علیه و آله فرستاد و گفت شوهرم به سفر رفته و با من پیمان بسته که از خانه بیرون نروم تا بازگردد و اکنون پدرم مریض شده، شما اجازه می‌دهید به عیادتش بروم؟ فرمودند: نه، در خانه‌ات بنشین و به فرمان شوهرت عمل کن، فرمود: سپس بعد از مدتی پدرش از دنیا رفت باز از رسول خدا صل الله علیه و آله پرسید: پدرم وفات کرد، شما اجازه می‌فرمایید در نمازش شرکت کنم؟ فرمود: نه، در خانه‌ات بمان و اطاعت امر شوهرت بنما، فرمود: پدر آن زن را دفن کردند. سپس رسول خدا صل الله علیه و آله کسی را نزد زن فرستادند و پیغام دادند که خداوند عَزَّ وَ جَلَّ بدون تردید تو و پدرت هر دو را به جهت اطاعتی که از فرمان شوهر کردی آمرزید ^۱.

---

۱- عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: إِنَّ رَجُلًا مِنَ الْأَنْصَارِ عَلَى عَهْدِ رَسُولِ اللَّهِ ص خَرَجَ فِی بَعْضِ حَوَائِجِهِ وَ عَهِدَ إِلَى امْرَأَتِهِ عَهْداً أَلَّا تَخْرُجَ مِنْ بَیْتِهَا حَتَّى یَقْدَمَ قَالَ وَ إِنَّ أَبَاهَا مَرِضَ فَبَعَثَتِ الْمَرْأَةُ إِلَى رَسُولِ اللَّهِ ص فَقَالَتْ إِنَّ زَوْجِی خَرَجَ وَ عَهِدَ إِلَیَّ أَنْ لَا أَخْرُجَ مِنْ بَیْتِی حَتَّى یَقْدَمَ وَ إِنَّ أَبِی مَرِیضٌ فَتَأْمُرُنِی أَنْ أَعُودَهُ فَقَالَ لَا اجْلِسِی فِی بَیْتِکِ وَ أَطِیعِی زَوْجَکِ قَالَ فَمَاتَ فَبَعَثَتْ إِلَیْهِ فَقَالَتْ یَا رَسُولَ اللَّهِ إِنَّ أَبِی قَدْ مَاتَ فَتَأْمُرُنِی أَنْ أُصَلِّیَ عَلَیْهِ فَقَالَ لَا اجْلِسِی فِی بَیْتِکِ وَ أَطِیعِی زَوْجَکِ قَالَ فَدُفِنَ الرَّجُلُ فَبَعَثَ إِلَیْهَا- رَسُولُ اللَّهِ ص أَنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ قَدْ غَفَرَ لَکِ وَ لِأَبِیکِ بِطَاعَتِکِ لِزَوْجِکِ. من لا یحضره الفقیه، ج‏۳، ص: ۴۴۲

خروج از منزل بدون اجازه شوهر، ممنوع

پنجمین وظیفه از وظایف بانوان : خانم نباید بدون اجازه شوهر از منزل بیرون رود

خانواده، یک سازمان حقوقی عاشقانه است که مسئولیت مدیریت و ریاست و تشخیص مصالح آن به عهده‌ی شوهر و مرد خانه گذاشته شده است البته چنین ریاستی هیچ‌گاه به معنای محدود کردن رفت و آمدهای شناخته شده و اخلاق مدارانه بانو نخواهد بود؛ بلکه برای استحکام نهاد خانواده و تأمین مصالح و دفع مفاسد احتمالی اجازه گرفتن خانم خانه، بسیار مفید است و علاوه بر داشتن فواید مشورتی در این اجازه گرفتن، صمیمیت و علاقه بین زوجین هم افزایش می‌یابد.

امیر مومنان علیه السلام می‌فرمایند: من و فاطمه سلام الله علیها بر رسول خدا صل الله علیه و آله وارد شدیم، ایشان را در حالی‌ که سخت می‌گریست یافتیم، من عرض کردم پدر ومادرم به فدایت یا رسول الله صل الله علیه و آله! چه شده که اینچنین گریه می‌کنید؟ در پاسخم فرمود: ای علی علیه السلام شبی که مرا به آسمان بردند(شب معراج) زنانی از امتم را در عذابی شدید دیدم و آن وضع برای من سخت گران آمد و گریه ام  از جهت عذاب سخت آنان است که به چشم خود وضع‌شان را دیدم سپس حال آنان را ذکر کرد تا اینکه فاطمه سلام الله علیها فرمود: ای حبیب من و نور چشمان من، مرا از اعمال آنها خبر بده، پیامبر صل الله علیه و آله فرمود: ...  و اما آنکه با پاهایش در دوزخ معلق بود، کسی بود که بدون اجازه شوهرش از خانه بیرون می‌رفت...

در نهایت ایشان فرمود : وای به حال زنی که شوهرش از او خشمگین و ناراضی باشد و خوش به سعادت زنی که همسرش از او راضی و خشنود باشد.^۱

برخورد زن و شوهر کاملاً دوستانه و گرم و در چارچوب عرف صورت می‌گیرد بنابراین نه شوهر توقع دارد و نه عرف اقتضا می‌کند که بانو همواره برای بیرون رفتن از منزل از شوهرش اجازه بگیرد، و بطور متعارف رضایت اجمالی شوهر کافی به نظر می‌رسد.

 

---

۱- عَلِیٍّ ع قَالَ: دَخَلْتُ أَنَا وَ فَاطِمَةُ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ ص- فَوَجَدْتُهُ یَبْکِی بُکَاءً شَدِیداً فَقُلْتُ لَهُ فِدَاکَ أَبِی وَ أُمِّی یَا رَسُولَ اللَّهِ مَا الَّذِی أَبْکَاکَ .....فَقَالَتْ فَاطِمَةُ- حَبِیبِی وَ قُرَّةَ عَیْنِی أَخْبِرْنِی مَا کَانَ عَمَلُهُنَّ فَقَالَ ... وَ أَمَّا الْمُعَلَّقَةُ بِثَدْیَیْهَا فَإِنَّهَا کَانَتْ تُرْضِعُ أَوْلَادَ غَیْرِ زَوْجِهَا بِغَیْرِ إِذْنِهِ وَ أَمَّا الْمُعَلَّقَةُ بِرِجْلَیْهَا فَإِنَّهَا کَانَتْ تَخْرُجُ مِنْ بَیْتِهَا بِغَیْرِ إِذْنِ زَوْجِهَا ...ثُمَّ قَالَ ع وَیْلٌ لِامْرَأَةٍ أَغْضَبَتْ زَوْجَهَا وَ طُوبَى لِامْرَأَةٍ رَضِیَ عَنْهَا زَوْجُهَا. وسائل الشیعة، ج‏۲۰، ص: ۲۱۳