خانواده پایدار

سبک زندگی اسلامی عقلانی مبتنی بر معارف ناب اهل بیت علیهم السلام

خانواده پایدار

سبک زندگی اسلامی عقلانی مبتنی بر معارف ناب اهل بیت علیهم السلام

خانواده پایدار
آخرین نظرات

۶۵ مطلب با موضوع «نظام رفتاری خانواده(خانواده رفتاری)» ثبت شده است

۱۳- انتخاب نام نیکو برای فرزندان


یکی از عوامل مهم ترویج دین‌داری در جامعه، پاسداشت و محترم شمردن نمادهای مذهبی از جمله نام اولیاء و بزرگان دین با برگزیدن نام ایشان برای کودکان است. برگزیدن نام ائمه معصومین سلام الله علیهم برای فرزندان برآمده از علاقه به ایشان است که خود نشانه دین‌داری است. و با این نام نیکو بخشی از تربیت دینی کودک تکمیل می‌شود.

امام صادق علیه السلام در پاسخ به این پرسش که نام‌های شما و پدران‌تان را بر روی فرزندانمان می‌گذاریم آیا این عمل برای ما پادش و فایده‌ای دارد؟ فرمودند: به خدا قسم بلی، آیا دین داشتن غیر از دوست داشتن ما اهل بیت است؟![1]. رسول اکرم صل الله علیه و آله فرمودند: کسی که چهار فرزند بیاورد و هیچ یک را به نام من نام‌گذاری نکند به من جفا کرده است[2].


برای مطالعه بیشتر:

وظایف والدین 

وظایف فرزندان

وظایف زنان

وظایف مردان

رضا کشمیری

۱۲- مهربان بودن با فرزندان:


مهربانی با فرزندان از جمله وظایفی است که ارضای نیاز عاطفی آنها را به دنبال دارد. مهربانی در کانون خانواده ، با ایجاد آرامش و نشاط خانواده را تکامل می‌بخشد. رسول گرامی اسلام صل الله علیه وآله فرموده‌اند: نگاه مهربانانه‌ی پدر به فرزند خود عبادت است[1]. فرزندان خود را دوست داشته باشید و به آنان رحم کنید[2]. در جایی دیگر می‌فرمایند: رحمت خدا بر پدری که در راه نیکی و نیکوکاری، به فرزند خود کمک کند، به او احسان نماید و چون کودکی، رفیق دوران کودکی او باشد ، او را عالِم و با ادب بار آورد.[3]

لازمه‌ی مهربانی با کودک این است که انتظار والدین متناسب با ظرفیت فرزند باشد. بنابراین  والدین باید رفتاری کودکانه با کودک خود داشته باشند. رسول گرامی اسلام صل الله علیه وآله می‌فرمایند: آن کس که نزد او کودکی است باید در پرورش او کودکانه رفتار کند.[4] یکی از مصادیق مهم مهروزی به کودک، هم‌بازی شدن با اوست.

نکته ۱:

در محبت و مهربانی کردن با کودک نیز مانند هر کار دیگری باید میانه‌رو بود و از افراط و تفریط پرهیز کرد. امام باقر علیه السلام می‌فرمایند: بدترین پدران، کسانی هستند که در نیکی و محبت به فرزندان اندازه نگه ندارند و به زیاده‌روی و افراط بگرایند.[5]

نکته ۲:

رعایت عدالت در بروز رفتار عاطفی نیز یک اصل مهم است که مورد توجه بزرگان دین قرار گرفته است. از امام علی علیه السلام نقل شده که روزی رسول خدا صل الله علیه وآله مردی را دید که دو فرزند داشت، یکی از آنها را بوسید و دیگری را وانهاد. رسول خدا صل الله علیه وآله به او فرمودند: چرا بین این دو فرق گذاشتی؟!
رضا کشمیری

از دیدگاه اسلام، بهترین زنان از نظر نجابت و پاکیزگی چه خصوصیاتی دارند؟

پرسشگر گرامی در پاسخ به سوالی که مطرح کرده اید و برای آشنایی با خصوصیات بهترین زنان به خدمت رسول خدا صلی الله علیه و آله می رویم و با هم گوش جان به کلام جان بخشش می سپاریم.
جابربن عبدالله می گوید: با جمعی در خدمت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله بودیم آن حضرت فرمودند :
بهترین زنان شما دارای این ویژگی هاست :
فرزند آور، بسیار مهربان ، پاکدامن ، عزیز در میان فامیل ، متواضع و فروتن با همسر، زینتگر برای همسر، خود نگهدار در برابر نامحرم ، حرف شنوایی از شوهر، فرمانبردار از همسر، کاملا در اختیار شوهر به هنگام تنهایی با او (پاسخگوی نیازهای جنسی شوهر) .
اکنون برای درک بیشتر این کلام نورانی رسول اکرم صلی الله علیه و آله نگاهی دیگر به این صفات می افکنیم و از زبان مبارک آن حضرت و خاندان پاکش به تشریح آنها می پردازیم.


برای مطالعه بیشتر:

وظایف والدین 

وظایف فرزندان

وظایف زنان

وظایف مردان


1 - فرزندآور

رضا کشمیری

 

۱۱- فراهم کردن زمینه ازدواج برای فرزندان:

بهترین سن برای ازدواج هنگامی است که فرد به رشد و پختگی لازم رسیده باشد، این پختگی در جامعه اسلامی معمولا با فاصله کمی از بلوغ جنسی حاصل می‌شود.یکی از سنت‌های پسندیده و بجای دینی ، تدراک ازدواج فرزندان است که در عرف و فرهنگ اجتماعی به عهده‌ی پدر گذاشته شده است. از دیدگاه پیامبر گرامی اسلام صل الله علیه وآله از جمله حقوق فرزند بر پدرش این است که هنگامی که بالغ شداو را به ازدواج درآورد[1]. و اگر با وجود توانایی از انجام آن سر باز زند و فرزندش دچار لغزش شود، گناهش به گردن اوست[2].


والدین می‌بایست در برداشت موانع و مهیا ساختن بستر ازدواج فرزندانش هم تلاش کند، باید با تربیت درست، سن رشد فرزندان را کاهش دهند. در آنها ایجاد انگیزه کنند و در یافتن همسر مناسب برای آنها تلاش کنند. برای نمونه والدین دختر نباید بدون هیچ تلاشی منتظر خواستگار بمانند، بلکه باید در معرفی دخترشان و یافتن همسری مناسب برای او تلاش کنند. پیامبر خدا صل الله علیه وآله فرمودند: دختران خویش را به طلا و نقره بیارایید، جامه نیکو بر آنها بپوشانید و جهیزیه خوب به آنها بدهید تا خواستگار پیدا کنند[3].

نکته مهم:

البته روشن است که مراد حضرت این است که در مجالس زنانه و محیط‌هایی که منع شرعی ندارد، دختران خویش را بیارایید تا مادرانی که برای پسران خود به دنبال همسر می‌گردند یا افرادی که نقش واسطه در ازدواج را دارند، آنها را ببینند. پس منعی ندارد که والدین دختر، هرگاه پسر مومن و شایسته‌ای یافتند، مستقیم یا غیر مستقیم به او پیشنهاد ازدواج با دخترشان را بدهند و این سیره بسیاری از علما و بزرگان دین بوده است.[4]

 

برای مطالعه بیشتر:

وظایف والدین 

وظایف فرزندان

وظایف زنان

وظایف مردان

رضا کشمیری

 

۱۰- به کار گرفتن فرزند از هفت سالگی:

زندگی همواره مملو از مشکلات  و ناکامی‌های کوچک و بزرگ است. برای چیره شدن بر مشکلات باید صبر و تدبیر داشت که غریزی نیستند بلکه اکتسابی هستند و با تمرین به دست می‌آیند. کودک بعد از هفت سال آزادی کامل، باید به صورت مستقیم و عملی مشکلات زندگی را لمس کند و خودش روبرو شدن با آنها را تجربه کند. امام علی علیه السلام می‌فرمایند: کودک را بعد از پرورش و آموزش باید هفت سال به کار و فعالیت وادارند.[1]

امام کاظم علیه السلام فرموده‌اند: بهتر است که طفل در کودکی با سختی و مشکلات گریزناپذیر زندگی که تاوان زندگی است روبرو شود تا در جوانی و بزرگسالی بردبار و شکیبا باشد.[2]

نکته مهم: باید به تدریج و مناسب با توان و ظرفیت واقعی کودک، مسئولیت‌هایی به او سپرد تا کم کم با سرد و گرم روزگار آشنا شود. پیامبر گرامی اسلام صل الله علیه وآله فرمودند: آنچه را که کودک توان داشته و انجام داده از او بپذیرد و آنچه انجام آن در توان کودک نیست و برای او طاقت‌فرساست از او نخواهد و او را به گناه و طغیان وادار نکند و به او دروغ نگوید.[3]


رضا کشمیری

۹- آموزش مهارت‌های مورد نیاز به فرزندان :


داشتن مهارت‌های لازم در امور گوناگون زندگی در کنار داشتن دانش لازم از جمله ضروریات زندگی اجتماعی است. به عبارت دیگر افزون بر شناخت و انگیزه، توانایی انجام کار نیز از جمله عوامل موثر در ایفا کردن درست نقش‌ها در آینده است. فردی که مهارت های مربوط به جایگاه خود را فراگرفته باشد ، به راحتی نقش مورد انتظار را در جامعه ایفا می‌کند و در نتیجه سرشار از نشاط و رضایت درونی خواهد شد.

برخی مهارت ها که در اسلام سفارش شده علاوه بر کاردکرد های اجتماعی و نظامی، سلامت جسمی و روحی را به دنبال خواهد داشت. شنا ، اسب‌سواری و تیراندازی از جمله مهارت‌هایی است که سفارش شده است. رسول اکرم صل الله علیه و آله می‌فرمایند: به فرزندان خود شنا و تیراندازی بیاموزید.

رضا کشمیری

۸- آموزش علوم مورد نیاز به فرزندان:


آموزش قرآن، حدیث ، نماز ، احکام دینی و دیگر علوم مورد نیاز به فرزندان از جمله وظایف جایگاه پدری و مادری است که مورد توجه جدی متون دینی قرار گرفته است.

کودکان باید قبل از ورود به اجتماع، عناصر اساسی فرهنگ در جامعه اسلامی از قبیل  باورها، ارزش‌ها و هنجارهای دینی را فرا بگیرند. قبل از رسیدن به بلوغ هم باید احکام عبادی و اجتماعی اسلام را در حد توان خود یاد بگیرند. بهترین شیوه آموزش، شروع یادگیری با متون اصلی دین یعنی قرآن و روایات است. به همین جهت است که پیامبر صل الله علیه و آله آموزش قرآن را حق فرزند بر پدر شمرده‌اند.[1]

نکته مهم در اینجا پاداش چشم‌گیری است که برای والدین در نظر گرفته شده است. رسول خدا صل الله علیه و آله فرمودند: هر کس به فرزند خود قرآن بیاموزد در قیامت بر والدین او لباس‌هایی می‌پوشانند که نور آن چشم بهشتیان را خیره می‌کند.[2]

برای مطالعه بیشتر:

وظایف والدین 

وظایف فرزندان

وظایف زنان

وظایف مردان


۱- وسایل الشیعه؛ ج۲۱ ؛ص ۴۸۲

۲- وسایل الشیعه؛ ج۲۱ ؛ص ۴۷۶

رضا کشمیری

۷- تربیت فرزندان بنابر اصول تأیید شده از سوی دین:


یکی از مهمترین وظایف پدر و مادر ، تعلیم و تربیت فرزندان است و در برابر این مسئولیت باید پاسخگو باشند. امام سجاد علیه السلام فرمودند: حق فرزندت توجه به این امر است که او از تو می‌باشد و در چند روز این دنیا خیر و شرش وابسته به توست و بدانی که یقینا وظایفی از قبیل: تربیت نیکو، راهنمایی به سوی خداوند، یاری و مساعدتش در طاعت خدا بر عهده توست ...[1].


فعالیت تربیتی از همان نخستین لحظات تولد با گفتن اذان و اقامه در گوش نوزاد آغاز می‌شود. رسول گرامی اسلام صل الله علیه و آله فرمودند: هر کس دارای فرزندی شد، لازم است در گوش راستش اذان و در گوش چپش اقامه گوید که این کار نوزاد را از گزند شیطان رانده شده از درگاه الهی مصون می‌دارد.[2]

 

تربیت از دامان مادر آغاز می‌شود.مادر از همان کودکی به همراه شیری که به فرزند خود می‌نوشاند، اسلام، دیانت و اخلاق خوب را نیز به او تزریق می‌نماید. از آنجا که فرزند بیش از همه به مادر علاقه دارد، از اخلاق و سخنان مادر بیشتر تأثیر می‌پذیرد. مادری که صالح و با خدا باشد خانواده سالم خواهد بود و فرزند هم اگر با مانع بزرگی روبرو نشود تا آخر عمر سالم خواهد ماند.


برای مطالعه وظایف دیگر والدین کلیک کنید


برای مطالعه بیشتر:

وظایف والدین 

وظایف فرزندان

وظایف زنان

وظایف مردان


 

رضا کشمیری

 

ترانه در اتوبوس

 

باد سردی می‌وزید، دکمه بالای یقه پیراهنم را بستم و شال گردن دست‌بافت مادرم را دور گردنم پیچیدم. از حجره که راه افتاده بودم کاپشن زمستانی‌ام را جا گذاشته بودم، فقط یک کت مشکی راه راه قیطونی تنم بود.  میدان شهر قائم منتظر اتوبوس بودم تا بعد از چند ماه بروم شهر خودمان، نماز مغرب و عشاء را در حرم خوانده بودم و سریع خودم را به محل توقف اتوبوس‌های بین راهی رسانده بودم.

اولین اتوبوسی که رسید ، شاگرد شوفر  در را باز کرد و با دستمال دور گردنش دماغش را پاک کرد و داد زد: کرمون... کرمون... بپر بالا . سریع کیفم را برداشتم و از پله‌ها خزیدم بالا و سلام علیکم غلیظی به راننده گفتم. راننده همین‌طور که با اشتیاق سیگارش را می‌مکید ،لبش را برگرداند و گفت: سام علیکم !

دو سه تا بیشتر جای خالی نداشت، اولین جایی که پیدا کردم نشستم. ماشین با نعره‌ای از جا کنده شد و به راه افتاد، هنوز از قم بیرون نشده بودیم که صدای ترانه و موسیقی زننده‌ای بلند شد. راننده با شکم گنده‌اش فرمان را مهار کرده بود و با یک دست فلاکس چایی را گرفته بود و با دست دیگر لیوان بزرگ را پر می‌کرد. سیگارش که تمام شده بود حالا یک لیوان چایی سگی می‌چسبید!

زیر نور آبی چراغ سقف ، چایی‌اش خیلی پررنگ نشان می‌داد. همه چراغ های داخل ماشین را خاموش کرده بود ،فقط یک چراغ آبی کمرنگ جلوی ماشین و یکی وسط و یکی هم آخر ماشین بود که  نور آبی بدرنگ و بی‌حالی را روی صورت مسافران پخش می‌کرد.

صدای موسیقی روی اعصابم بود و یقین داشتم که از موسیقی‌های حرام است، با دلهره و عصبانیّت بلند شدم و رفتم نزدیک راننده و گفتم: آقا ترانه است حرامه خاموشش کن.

اول اعتنایی نکرد، انگشتان چاق و زمختش روی فرمان ضرب گرفته بود. فکر کردم صدایم را نشنیده، دوباره با صدای بلندتر گفتم: آقا حرامه خاموشش کن!

راننده ناگهان سرعت کم کرد و کنار جاده ایستاد. صدای قرچ قرچ ترمز دستی که بلند شد، ترسیدم پیش خودم گفتم: الان میاد یک چک آبدار میزنه  زیر گوشم!

راننده شکم خودش را جمع و جور کرد و رو به مسافران ایستاد و گفت: آقایون و خانوما از اینجا تا کرمون ۱۲ ساعت راهه، باید رانندگی کنم، شبه و من هم خسته‌ام ، باید نوار گوش بدم تا خوابم نبره اما این آقا میگه ترانه و موسیقی حرامه! خاموشش کن. حالا اگر خوابم برد و زدم به کوه و درّه و شما راکشتم،  تقصیر این آقاست. این را گفت و انگشت کوتاه و کلفتش را سوی من گرفت.


برای مطالعه بیشتر:

وظایف والدین 

وظایف فرزندان

وظایف زنان

وظایف مردان

رضا کشمیری

ادامه مصادیق تکریم فرزندان:

الف) سلام کردن به فرزندان

ب) کتک نزدن فرزندان

ج) احترام به مادر کودک:

یکی دیگر از مصادیق برجسته و مهم تکریم کودک، احترام به مادر اوست.  پدری که با خشونت و تحکّم با مادر سخن می‌گوید و گاهی دست به روی مادر بلند می‌کند، نباید انتظار داشته باشد که فرزند او احترام به دیگران و حتی احترام به خودش را یاد بگیرد. پیامبر اسلام صل الله و علیه وآله می‌فرمایند: از حقوق کودک بر عهده پدر خود این است که مادر او را احترام کند.[1]

احترام به مادر، احترام به عمود خیمه خانواده است، مادر ستون این خیمه است و اگر سالم و محترم بماند، تعادل روانی فضای خانه حفظ می‌شود .در این فضا است که کودکان احترام به والدین و احترام به خود و دیگران را آموزش می‌بینند.



۱۰- قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص حَقُّ الْوَلَدِ عَلَى وَالِدِهِ إِذَا کَانَ ذَکَراً أَنْ یَسْتَفْرِهَ أُمَّهُ‏ .... َ وَ إِذَا کَانَتْ أُنْثَى أَنْ یَسْتَفْرِهَ أُمَّهَا ....الکافی (ط - الإسلامیة)، ج‏۶، ص: ۴۹

 

رضا کشمیری